Osmanlı?nın son yıllarından beri başlayan bir süreçte siyaset kurumunun normal demokratik kurallar çerçevesinde işlemesinin önünde çeşitli engeller var olagelmiştir. Bunlardan biri de askerin siyaset karşısında takındığı tutumdur. Türkiye?de askeri bürokrasinin diğer bürokrasi kurumları içerisinde farklı bir konumu bulunmaktadır. Askeri bürokrasinin farklı bir konumda olmasının çeşitli sebepleri vardır. Avrupa ülkelerinde demokratikleşme sürecini etkileyen en önemli faktör burjuva sınıfı olmuşken Türkiye?de süreç bundan farklı işlemiştir. Osmanlı?nın son dönemlerinde, Avrupa karşısında gerilemesi ile birlikte, modernleşme çabaları gündeme gelmiştir. Buna göre batılıların ilerlemede yakaladıkları seviyeyi yakalamak için onların örnek alınmasının gerekli olduğu kabul edilmiştir. Batının ileri olduğu alanlardan biri de demokrasidir. Dolayısıyla demokratikleşme için batının kurumsal olarak Osmanlı?ya aktarılmasının Türkiye?de de ilerlemeyi netice vereceği şeklinde bir varsayımdan hareket edilmiştir. Bu kurumsal aktarımda ise en önemli rolü, Osmanlı modernleşmesinin en öncelikli olarak başladığı alan olan askeri kesim oynayacaktı. Osmanlı modernleşmesinin bir parçası olarak demokratikleşme, daha çok batılı tecrübenin Osmanlıya aktarılması şeklinde düşünüldüğü ve uygulandığı için istenilen derinliğe ulaşamamıştır. Osmanlı modernleşmesinin bir devamı şeklide olan Türkiye Cumhuriyeti modernleşmesinde de konu ile ilgili farklı yaklaşımlar gündeme gelmiştir. Özellikle İstiklal Savasının sona ermesinden sonra bu tartışmalar artmış ve buna bağlı olarak çeşitli yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Bunların içerisinde özellikle iki yaklaşım etkili olmuştur. Bunlardan biri batılılaşma adına militer yöntemlerle yapılacak inkılâplar çerçevesinde halkın modernleşmesinin sağlanmasıdır. Diğer yaklaşım ise batılılaşmayı gerekli görmekle birlikte yöntem konusunda birinci yaklaşımdan ayrılmaktadır. İkinci yaklaşıma göre batılılaşma, siyaset kurumunun etkili olacağı bir süreçte halkın bilgilendirilerek ikna edilmesi ile olmalıdır. Militer yöntemle modernleşmeyi savunanlar silahlı bürokrasi ile ittifakı zorunlu görürken ikinci yöntemi savunanlarda ise siyaset kurumu öne çıkmaktaydı. Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra militer yöntemle modernleşmeyi sağlamaya çalışanlar Fevzi Çakmak?ın şahsında ordunun etkili olmasını sağladılar ve bu amaçla elde edilen kazanımları orduya emanet ettiler. Diğer yaklaşım sahipleri ise Türkiye?de uzun bir dönem bir etkinlik gösteremedi. Bu yaklaşımın sembol isimlerinde biri olan Kazım Karabekir uzun bir dönem siyasetten tecrit edildi ve takiplere uğradı. Bu uygulamalar Türkiye demokrasisinin kurumsallaşmasının gecikmesine sebep oldu.
In the process that has started since the last years of the Ottoman Empire, there have always been various obstacles that prevent the politics from functioning under the normal democratic rules. One of these is the attitude of the army against politics. In Turkey, the military bureaucracy has got a different place in other bureaucratic institutions. There are various reasons for this. In European countries, while the most important factor that influenced the democratic process was the bourgeoisie, the course of proceeding was different in Turkey. At the last periods of Ottoman Empire, there were efforts for modernization as well as the falling away from the Europe. Accordingly, in order to catch the level of Europeans, it was accepted that they had to be taken as an example. One of the areas that western countries are advanced is democracy. So, the institutional transferring of the western to the Ottoman Empire was considered that it would result with the advancement. In this institutional transfer, the most important role belonged to the army with which the modernization of the Ottoman Empire had started primarily. Democratisation, as a part of the modernization of the Ottoman Empire, couldn?t reach the desired level because it was mostly considered and practised as the transfer of the western experiment to the Ottoman Empire. In the modernisation of the Turkish Rebuplic which is the continuation of the modernisation of the Ottoman Empire, different approaches related with the issue became the main topic of the agenda. Especially, after the end of theTurkish War of Independence, these arguments increased and therefore different approaches came up. Of these, especially the two ones were effective. One of them is, on behalf of westernisation, the provision of the modernisation of the public in the frame of the reforms that are made with the militarist methods. The other approach, though it considers the westernisation is necessary, separates from the first approach in respect of the method. According to the second approach, in the process in which politics is effective, westernisation should happen by convincing and informing people. While the ones who defend the modernisation by militarist methods see the alliance with the militarist bureaucracy compulsory, the ones who defend the second method drive politics forward. After the foundation of the Turkish Republic, the ones who tried to provide the modernisation with the militarist ways enabled the army to be affective on behalf of Fevzi Çakmak and entrusted the gains to the army. The owners of the other approach were not effective for a long time in Turkey. One of the symbolic names of this approach, Kazım Karabekir was kept away from the politics for a long period and was chased. These practises caused the delay of the institutionalization of Turkish democracy.
