İhtifalci Mehmed Ziya bey'in İstanbul-Boğaziçi Bizans ve Osmanlı medeniyetinin Asâr-ı bakiyesi II adlı eserin transkripsiyonu/-metin incelemesi ve eserin sözlüğü

Abstract

ÖZET Şehirlerin tarihinin yazılması, çok eski dönemlere dayanır. Ancak tam manasıyla, bağımsız bir disiplin olarak şehir tarihi yazımı, daha yakın yüzyıllarda görülür. Coğrafi keşifler ve aydınlanma hareketinin ardından şehirlerde; siyasî, iktisadî ve sosyal alanlarda canlanma söz konusu olmuştur. Bu durum, XVIII. ve XIX. yüzyıllarda dikkatleri şehirler üzerine çeker. Şehirlerin; iktisadî, İdarî, sosyal alanda gelişmesi ve bu gelişme ile birlikte dış dünyayı etkilemesi şehir tarihçiliğini de geliştirmiştir. Çalışılan şehir, iktisadî ve idarî gelişmeler, şehri oluşturan nüfus ve gruplar, devlet ve şehir arasındaki münasebetler, mimarî yapı, edebiyat vs. noktalar doğrultusunda incelenir. Çalışılan saha, özele indirgenir. Daha detaylı bilgiler edinmemizi sağlar. Söz konusu çalışmamız, bir şehir tarihçiliği örneğini teşkil eder. Bu çalışma, tarafımızdan transkrıbe edilmiştir. Metinde, Bizans ve Osmanlı dönemi İstanbul'u küçük başlıklar halinde anlatılmıştır. Eserde, İstanbul'un semtlerine, mahallelerine, köylerine gidilir. Adım adım İstanbul işlenir. Çeşmesi, mescidi, sarayı, kilisesi, manastırı vs. mimari yapılar konu edilir. Bu bilgiler verilirken, siyasi tarihine dair notlar da verilir. Yazar, yaşadığı dönemin İstanbul'unu anlatırken önceki dönemleri, kaynakların ışığında ele alır. Bu çalışma, Ortaçağ İstanbul'unun siyasi, sosyal, kültürel ve mimari yapısı hakkında da bilgi vermektedir. Anahtar kelimeler: İstanbul, Bizans, Osmanlı, Evliya Çelebi, Saray, Mescit, Kilise,

ABSTRACT Writing the histories of cities date back to old times. But, in the strict sense, writing the history of city as a discipline independently occurs in closer centuries. In cities, following the geographical discoveries and age of enlightenment, Revival has been appeared in political and social areas. This case takes the consideration on XIII ve XIXth centuries. The development of the cities in social economical and managerial areas and affecting the outer World with those developments have changed the city history, too. Writing the history of city is studied with the Subjects such as the city that worked on, economical and administrative developments, the population and the groups that form the city, relations between state and city, architectural structure, literature etc. The field studied is reduced to an exclusive level. It enables us to get more information. Our study epitomizes an example for city history writing. This work has been translated by us in person. In the study Istanbul during Byzantine and Ottoman are has been handled and told in small titles. Going to Neighborhood and village of İstanbul, studying of İstanbul step by step, are made. Architectural structures like Fountain, masjid, palace, church, monastery etc. are handled. While this information is being given, information is given related to Political history. While the author is giving information about İstanbul based on actual time, he explains the old information in light of the sources. With the help of this study, we get political, social, cultural and Architectural structures' information about İstanbul. Key words: İstanbul, Byzantine, Ottoman, Evliya Çelebi, Pa