Kamuda yolsuzlukların önlenmesinde iç kontrolün rolü ve önemi

Abstract

Modern kamu yönetimi sistemi; ekonomik, etkili ve verimli kaynak kullanımı; stratejik plana dayalı yönetim sistemi, performans esaslı bütçeleme, saydamlık, hesap verilebilirlik, liyakat esaslı personel rejimi gibi kavramlarla kendi felsefesini oluşturmuştur. Bu felsefe; görev, yetki ve sorumlulukların net bir şekilde belirlendiği bir yönetim öngörmüş; raporlama sistemlerinin, bilgi teknolojilerinin, analiz ve yorumlama tekniklerinin ön plana çıkarıldığı; yöneticiye güvenle karar alma ve uygulama imkânı sağlamayı hedefleyen mekanizmalar yaratmıştır. Temelleri özel sektöre dayanan iç kontrol, modern kamu yönetimi sistemine dâhil olarak, ihtiyaçlara göre güncellenebilen dinamik yapısı ile günümüzdeki şekline kavuşmuştur. Yolsuzlukların engellenebilmesi, kamusal ihtiyaçların belirlenerek kaynakların planlı bir şekilde bu alanlara kanalize edilebilmesi, risk alanlarının tespit edilerek yönetilmesi ve idarenin kamuoyu önündeki imajı, etkin bir biçimde işleyen iç kontrol sisteminin sonuçlarıdır. Bu çalışmada, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen bir proje kapsamında; Türk ve Birleşik Krallık Uzmanları'nın birlikte çalışarak hazırlamış oldukları Kamu İç Kontrol Rehberi'nden faydalanılmak suretiyle, COSO modelini esas alan iç kontrol sisteminin yolsuzluk suçlarının önlenmesindeki etkileri anlatılmaya çalışılmıştır. Literatür taraması yapılarak, iç kontrol ve yolsuzluk suçları arasındaki ters yönlü ilişki ele alınmıştır. Geleneksel denetim sistemlerinin eksikliklerinden kaynaklanan finansal ve yönetsel skandalların, iç kontrol uygulamaları ile nasıl bertaraf edilebileceği anlatılmaya çalışılmıştır. Bu skandallar, tarihsel örneklerle ele alınarak; yolsuzluk riski taşıyan alanların; iç denetim, raporlama, kontrol, iletişim, liyakat esaslı personel rejimi, saydamlık, hesap verebilirlik, etik ilkeler ve bilgi yönetimi sistemleri gibi mekanizmalarla; nasıl ıslah edilebilecekleri üzerinde durulmuştur. Modern kamu yönetimi sistemi içerisinde iç kontrolün içselleştirilememesi, bu konuda farkındalık yaratılamaması ve geleneksel yönetim anlayışının evirilememesinin; iç kontrolün etkinliği ve işlerliğinin önündeki en temel sorunlar olduğuna dikkat çekilerek; bu sorunların nasıl bertaraf edilebilecekleri konusunda birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Modern public administration system has created its own philosophy with concepts such as effective, economical and efficient usage of resources; management system based on goals and strategic plans; performance based budgeting, transparency, accountability, and merit based personnel regime. This philosophy foresees a management in which the duties, authority and responsibilities are clearly defined; foregrounds reporting systems, information technologies, techniques of analysis and interpretation; and creates mechanisms targeting to make confident decision making and implenting possible for managers. Internal control, which was actually originated from private sector, was merged with public administration and by its dynamic structure that can be updated according to today's needs; it has gained its present content. Prevention of corruption, determination of public needs and channeling resources to these areas in a planned manner, identification and management of risk areas and the image of managers are all the results of an effectively functioning internal control system. In this study, the internal control system based on COSO's effects of for prevention of corruption were covered, by benefiting from the Guidelines for Internal Control Standards for the Public Sector which was prepared by experts from Turkey and United Kingdom within the scope of a project financed by the European Union. In this scope, literature was reviewed and the negative relationship between internal control and corruption crimes was examined. It was discussed, how financial and managerial scandals arising from the deficiencies of traditional control systems can be eliminated with internal control applications. By giving examples from scandals from history; it was focused on how areas of risk of corruption can be reformed by mechanisms like internal audit, reporting, control, communication, merit-based personnel regime, transparency, accountability, ethical principles and information management systems. By pointing out that the most fundamental problems in front of efficiency and functioning of internal control are inability to internalize internal control within the modern public administration system, the inability to raise awareness at this topic and the inability of evolving traditional management approach; some suggestions were developed to eliminate these problems.