Türkiyede para politikası şoklarının çıktı üzerine etkisi

Abstract

Para politikası uygulamalarının çıktı üzerinde yaratacağı etkilerin önceden belirlenebilmesi politika uygulayıcılarının alacağı kararlar açısından oldukça önemlidir. Bundan dolayı uygulanan para politikalarının oluşturacağı etkilerin dikkate alınması politikanın başarısı açısından etkili olabilmektedir. Para politikası şokları, literatüre baktığımızda birçok makro değişken üzerinde etkisi olduğu gibi çıktı üzerinde de etkisi görülmektedir. Bu şoklar makroekonomik değişkenler üzerinde daralma ve genişleme yönünde yaratacağı etkilerin hızı, şiddeti, yönü ve ekonominin içerisinde bulunduğu döneme göre birbirinden farklılık göstermektedir. Bu çalışmanın amacı da Türkiye'de uygulanan para politikası şoklarının çıktı üzerinde yarattığı etkileri incelemektedir. Bu doğrultuda Türkiye ekonomisi için Ocak 2011 ile Kasım 2021 dönemleri arası aylık veriler kullanılarak Türkiye'de para politikası şoklarının çıktı üzerinde etkileri analiz edilmiştir. Ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti ve sanayi üretim endeksi kullanılarak birim kök testi, eşbütünleşme yöntemi ve nedensellik analizi uygulanmıştır. Bu test sonucunda ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin pozitif şokundan sanayi üretim endeksinin negatif şokuna ve ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin negatif şokundan sanayi üretim endeksinin pozitif şokuna doğru nedensellikler tespit edilmiştir. Ayrıca daraltıcı bir para politikası şoku (faizlerin artışı), kısa ve uzun dönemde sanayi üretim endeksin de (çıktı düzeyi) artış olduğu tespit edilmiştir.

Determining the impact of monetary policy practices on output is very important for the decisions of policymakers. Therefore, taking into account the effects of the monetary policies applied can be effective for the success of the policy. When we look at the literature on monetary policy shocks, it has an impact on many macro variables as well as on output. These shocks differ from each other according to the speed, severity, direction and period of the economy, which will have effects on macroeconomic variables in terms of contraction and expansion. The aim of this study is to examine the effects of monetary policy shocks applied in Turkey on output. Accordingly, the effects of Turkish monetary policy shocks on output were analyzed using monthly data for the Turkish economy between January 2011 and November 2021. Using weighted average funding cost and industrial production index, Unit root test, cointegration method and causality analysis were applied using weighted average funding cost and industrial production index. As a result of this test, causalities were determined from the positive shock of the weighted average cost of funding to the negative shock of the industrial production index and from the negative shock of the weighted average cost of funding to the positive shock of the industrial production index. In addition, it was found that there was a narrowing monetary policy shock (an increase in interest rates) and an increase in the industrial production index (output level) in the short and long term.