1682 yılında kardeşi V. İvan ile birlikte tahta çıkan I. Petro, 1696 yılında İvan'ın vefatının ardından, 1725 yılına kadar Rusya İmparatorluğu'nu yönetmiştir. Rusya İmparatorluğu'nun modernleşmesi ve batılılaşması yönünde kendinden önce yapılan girişimleri sistemli bir şekilde devam ettirerek geliştirmiş ve uygulamaya koymuştur. Avrupa'ya elçiler göndermiş hatta kendisi de bu heyetlere dâhil olarak batıdaki gelişmeleri bizzat yerinde görme fırsatı bulmuştur. Çar Petro döneminde yapılan reformların amacı Rusya'yı Avrupa standartlarında bir devlet haline getirmekti. Ancak bu dönemde yapılan yenilikler Rus halkının katılımı olmadan, zorla yapılan radikal reformlardı. Bu reformlar ile Rus toplumunun Avrupa halkları ile uyum sağlaması amaçlanmıştır. Ülkesini gerek toplumsal gerekse siyasi anlamda uçlara ulaştırmayı amaçlayan Çar Petro bu emellerini gerçekleştirmek için iktisadi ve ticari faktörlerin Rusya aleyhinde olması gerektiğinin farkına varmıştı. Bu bağlamda Çar Petro, sıcak denizlere açılması gerektiğinin farkındaydı. Ancak Rusya Devleti, kuzeyde buzullarla kaplı denizler, güneyde ise Osmanlı Devleti'nin kontrolü altında olan Karadeniz arasında sıkışmış bir konumdaydı. Açık denizlere ulaşabileceği, ticaret yapabileceği uygun bir limanı yoktu. Çar Petro'nun açık denizlere ulaşabilmesi için yaptığı ilk icraat Azak kalesini kuşatmak oldu. 1695 yılında kuşatılan Azak Kalesi 1696 yılında teslim alındı. 1700 yılında Osmanlı Devleti ile Karlofça'da yapılan Barış Anlaşması ile Azak kalesi Rus hâkimiyetine girdi ve Osmanlı Devleti ile iki yıllık ateşkes imzalandı. Bu ateşkesin ardından Petro yönünü Baltık ülkelerine çevirmiş 1709 yılında Poltova Muharebesi'nde İsveç Kralını mağlup etmiştir. Bu mağlubiyetin ardından İsveç Kralı, Osmanlı Devleti sınırında bulunan Bender Kalesi'ne sığınmıştır. İsveç Kralını takip eden Rus ordusu, Osmanlı sınırını geçerek tahribata yol açmıştır. İsveç Kralının Osmanlı Devleti'ne sığınma talebi ve Rus ordusunun sınırdaki tecavüzleri, yeni bir Osmanlı - Rus savaşına neden olmuştur. 1711' de Osmanlı Ordusu Prut Nehri kıyısında Rus ordugâhını kuşattı. Petro, Osmanlı Devleti'ne görüşme talebi sunarak anlaşma yoluna gitmek istiyordu. Baltacı Mehmet Paşa'nın yeniçerilere karşı olan güvensizliği nedeni ile görüşme talebi kabul edildi ve taraflar arasında Prut Antlaşması imzalandı. Bu anlaşma sonucu Azak kalesi tekrar Osmanlı Devleti kontrolüne geçmiştir. Osmanlı Devleti yapılan Prut Anlaşmasının ardından Çar Petro bütün ilgisini önce kuzey ülkelerine ardından İran coğrafyasına yöneltmiştir. 1722 yılında Hazar bölgesini kuşatan Çar Petro Rusya tahtında kaldığı süre boyunca, gerek kuzeyinde bulunan devletler gerekse güneyindeki Osmanlı ve İran Devleri ile devamlı münasebet halinde olmuştur. Neredeyse bütün ömrünü Rusya İmparatorluğu'nun aktif bir devlet olmasına adayan Çar Petro 1725 yılında hayata gözlerini yummuştur. Anahtar Sözcükler: Çar Petro, Osmanlı Devleti, Rusya Devleti
Peter I, who ascended the throne with his brother Ivan V in 1682, ruled the Russian Empire until 1725 after Ivan's death in 1696. He systematically continued the attempts made before him in the direction of the modernization and westernization of the Russian Empire, developed and put it into practice. He sent embassies to Europe and even found the opportunity to see the developments in the West on site by being included in these delegations. The aim of the reforms made during the reign of Tsar Peter was to make Russia a state in European standards. However, the innovations made in this period were radical reforms made without the participation of the Russian people. With these reforms, it was aimed to harmonize the Russian society with the European peoples. Tsar Peter, who aimed to bring his country to the extreme both socially and politically, realized that economic and commercial factors had to be against Russia in order to realize these ambitions. In this context, Tsar Peter was aware of the need to sail to warm seas. However, the Russian State was in a position stuck between the seas covered with glaciers in the north and the Black Sea, which was under the control of the Ottoman State in the south. It did not have a suitable port where it could reach the open seas and trade. The first act of Tsar Peter to reach the open seas was to besiege the Azov fortress. The Azov Castle, which was besieged in 1695, was taken over in 1696. With the Peace Treaty signed in Karlowitz with the Ottoman Empire in 1700, the Azov castle came under Russian rule and a two-year ceasefire was signed with the Ottoman Empire. After this truce, Petro turned to the Baltic countries and defeated the Swedish King at the Battle of Poltova in 1709. After this defeat, the Swedish King took refuge in the Bender Castle, which is on the border of the Ottoman Empire. The Russian army, following the Swedish King, crossed the Ottoman border and caused destruction. The Swedish King's request for asylum in the Ottoman Empire and the encroachments of the Russian army on the border caused a new Ottoman-Russian war. In 1711, the Ottoman Army besieged the Russian camp on the banks of the Prut River. Petro wanted to reach an agreement by submitting a request to negotiate with the Ottoman Empire. Due to Baltacı Mehmet Pasha's distrust of the Janissaries, the request for a meeting was accepted and the Prut Agreement was signed between the parties. As a result of this agreement, the Azov Castle was again under the control of the Ottoman State. After the Treaty of Prut made by the Ottoman Empire, Tsar Peter directed all his attention first to the northern countries and then to the geography of Iran. Tsar Peter, who besieged the Caspian region in 1722, was in constant contact with the states in the north and the Ottoman and Iranian giants in the south during his stay on the throne of Russia. Tsar Peter, who devoted almost his entire life to making the Russian Empire an active state, died in 1725. Keywords: Ottoman Empire, Russia, Persia, Czar Pedro
