Kuzey Afrikada bir garp ocağı: Cezayir (Cezayir-i Garb Ocağı)(1789-1830)

Abstract

XV. yüzyılda Avrupa'da ortaya çıkan kapitalist ekonomik sistem, yeni bir dünya düzenini beraberinde getirmiştir. Braudel'in söylemiyle, bir mucizeyi başararak bir dünya imparatorluğu haline gelmiş olan Osmanlılar, kapitalist ekonomik sisteme uyum noktasında yaşadığı sorunlar nedeniyle büyük devletlerle rekabet edebilme güçlerini zamanla kaybettiler. Bu çalışma, Osmanlı Devleti'nin 1534 yılında hâkimiyet altına aldığı ve yaklaşık 300 yıl elinde tutmayı başardığı Cezayir-i Garp Ocağı'nın Fransa'ya kaybediliş sürecini ele almaktadır. Kuzey Afrika'daki en büyük eyaletin kaybedilmesinin çok uzun yıllara dayanan sebepleri vardı. Bu çalışmada, Avrupa ve Fransa tarihi açısından önemli bir tarih olan 1789 yılından işgalin tamamlandığı 1830 yılına kadarki dönem incelenmiştir. 1815 yılında, başkenti en önemli rakipleri İngiltere ve Rusya tarafından işgal edilmiş, devlet yöneticileri bu ülkeler tarafından belirlenmiş bir devlet olan Fransa, on beş yıl sonra, Cezayir'i işgal etmiş, kendi topraklarının bir parçası haline getirmiştir. Dünya genelinde sömürgelere sahip olmalarına rağmen, Fransız siyasî karar alıcılar Cezayir'e farklı bir önem göstermiş, bölgeyi Fransa'nın bir parçası olarak kabul etmişlerdir. Dolayısıyla, Cezayir'in zapt edilmesi Fransa tarihi açısından son derece önemli bir hadisedir. Çalışmamızın amacı; Cezayir'in, hangi ülke tarafından ve nasıl alındığından ziyade, nasıl kaybedildiği, bu el değiştirmeye giden süreçte yaşanan olayların tarihsel süreci nasıl etkilediğini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda odak noktamız, ülkelerin uluslararası ilişkilerinde aldıkları kararlarda, ekonomik ihtiyaçlarının ne ölçüde belirleyici olduğu olacaktır. Anahtar kelimeler: Cezayir, Osmanlı Devleti, Fransa, Akdeniz, Korsanlık

The capitalist economic system that emerged in Europe in the 15th century brought along a new world order. In Braudel's words, Ottomans, who achieved a miracle and became a world empire, lost their ability to compete with the big states due to the problems they experienced in adapting to the capitalist economic system. This thesis studies the process of losing Algeria to France, which the Ottoman Empire dominated in 1534 and kept under dominance for about 300 years. There were certainly many reasons for the loss of the largest state in North Africa. In this thesis, the period started from 1789, which is an important date in terms of European and French history, to the year of 1830 when the occupation was completed. In 1815, France , whose capital was occupied by its biggest enemies, England and Russia, and whose state administrators were determined by these countries, occupied Algeria and made it a part of its own lands. Despite having colonies around the world, French political decision makers gave much importance to Algeria and recognized the region as a part of France. Therefore, the conquest of Algeria is an extremely important event in the history of France. The aim of this thesis is to reveal how Algeria was lost rather than by which country and how it was taken and how the events in this process leading to this seizure affected the historical process. In line with this purpose, our focus will be on how decisive the economic reasons are in the decisions taken by the countries in their international relations. Keywords: Algeria, Ottoman Empire, France, Mediterranean, Piracy