Modern Tunus edebiyatında ulusal roman: Muhammed el-Arûsî el-Matvî örneği

Abstract

18.yüzyıl, Fransız sömürgeciliğinin Tunus dahil Kuzey Afrika ülkeleri üzerinde tahakküm kurduğu bir dönem olarak dikkat çekmektedir. Fransa'nın bu ülkelerde kurduğu sömürge yönetimleri bir taraftan bu bölgelere ait kaynakları sömürerek baskı rejimleri kurarken bir taraftan da edebiyat alanında birtakım gelişmelerin itici gücü olmuştur. Bu dönemde ilk olarak Mısır ile modern anlamda başlangıç yapan Arap romanı, Cezayir, Tunus ve Fas romanı ile gelişimini sürdürmüştür. Tunus romanının bir bölümünü teşkil eden ulusal roman örnekleri, bu alandaki gelişimin doğal bir parçası olmuştur. Tunus ulusal romanının öncüsü olarak kabul edilen Muhammed el-'Arûsî el-Matvî, ulusal içerikli üç romanını bu çerçevede yazarak ülkesinin ve halkının ve belki de benzer coğrafyalarda aynı duruma maruz kalan milyonlarca insanın duygularına tercüman olmuştur. Modern Arap romanının bir parçasını teşkil eden Tunus romanı, özelde Arap edebiyatının, genel anlamda ise Dünya edebiyatının bir parçası olması hasebiyle üzerinde çalışma yapılmasını hak eden bir alan olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmada kategorik bir yaklaşımla sömürge karşıtı roman olarak da adlandırabilecek Ulusal Roman'ın Tunus edebiyatı özelinde ortaya çıkan örnekleri üzerinde durulmuştur. Muhammed el-'Arûsî el-Matvî'nin et-Tûtu'l-Murr, Halîme ve Ve Mine'd-Dahâyâ adlı romanları bir yandan roman inceleme yöntemleri ile değerlendirilmeye tabi tutulurken bir taraftan da bu romanların ulusal karakter taşıyan yönlerine dikkat çekilmiştir.

The 18th century stands out as a period that French colonialism dominated North African countries, including Tunisia. The colonial administrations that France established in these countries, not only established oppressive regimes by exploiting the resources of them but also became the driving force of some developments in the field of literature. In this period, the Arabic novel, which first started in the modern sense with Egypt, continued its development with the Algerian, Tunisian and Moroccan novel. The national novel samples, which constitute a part of the Tunisian novel, have been a natural part of the development in this field. Considered the pioneer of the Tunisian national novel, Muhammed al-Arusi al-Matvî articulated the feelings of his country and its people, and perhaps millions of people who have been exposed to the same situation in similar geographies. The Tunisian novel, constituting a part of the modern Arabic novel, stands out as a field that deserves to be studied by being a part of Arabic literature in particular and world literature in general. In this study, the examples of the National Novel, which can also be called anti-colonial novel with a categorical approach emerged in Tunisian literature, were emphasized. The Muhammed al-'Arûsî al-Matvî's novels named et-Tûtu'l-Murr, Halîme and Ve Mine'd-Dahâyâ were evaluated in terms of novel analysis arts on one hand; attention was drawn to their national character on the other hand.