Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin toplumsal yapısını (1950-1980) ve özellikle Orta Anadolu'nun kırsal yaşamının üretim, tüketim, inanç, siyaset, ekonomi ve doğa ilişkilerini Abbas Sayar'ın eserleri bağlamında tüm boyutlarıyla ortaya çıkarmaktır. Kırsal yaşam bir olgu olarak sosyoloji ve edebiyatın ilgilendiği bir alandır. Romancılar arasında kırsalı, doğayı tasvir etmek romantizmle başlamış olsa da konu çeşitliliğin arttığı dönemlerle birlikte, toplumsal gerçekliği barındıran tasvirlere yer veren yazarlar ortaya çıkmıştır. Yazar, toplumsal koşullardan bağımsız doğayı ve toplumsal gerçeklikleri edebi olarak resmedemez. Sayar, köy kökenli bir yazar olarak ve Yozgat il merkezinde yaşadığı yıllarda, yaptığı işlerin bir gereği olarak da köylerin sorunlarıyla yakından ilgilenmesi bağlamında, Orta Anadolu köylerini ve köylüsünün yaşam koşullarını yakından gözlemleme şansı yakalamış ve bunu gerçekçi bir biçimde eserlerine aktarmıştır. Dolayısıyla, yazarlar, dönemin siyasal, ekonomik ve kültürel koşullarından ayrı düşünülemeyeceği gibi edebi eserleri de dönemini yansıtan bir ses olmaktadır. Çalışmada doğrudan gözlem ve görüşme olanağı olmadığı için nitel araştırmanın veri tekniği olan, "doküman incelemesi" kullanılmıştır. Doküman incelemesinin nesnesini romanlar oluşturmaktadır. Belirlenen ortak temalar bağlamında, romanlardan elde edilen veriler, betimlenerek yorumlanmaya çalışılmıştır. Cumhuriyet'in kuruluşu ile Abbas Sayar'ın doğduğu yıl 1923'tür. Dolayısıyla çalışmamızda yer verdiğimiz Türkiye'nin 1923-1980 yılları arasındaki toplumsal yapıdaki dönüşümler, Sayar'ın eserlerinden bağımsız düşünülemez. Türkiye'nin tek parti rejiminden çok partili rejime geçişin simgesi olan Demokrat Parti'nin iktidar olmasıyla kırsal kesim önem kazanmış ve toplumsal değişim hızlanmış; Orta Anadolu'daki köylülerin siyasal rejimin değişmesiyle anlam dünyasındaki değişmeler yeni bir toplumsal yapı izlenimini gerekli kılmıştır. Bu bağlamda bu çalışma, 1923-1980 arası döneminin önemli siyasi anlayış farklılıklarına yer vererek, özel de köyün yapısal dönüşümünü genelde ise Türkiye'nin toplumsal yapısının dönüşümlerini Abbas Sayar'ın edebi eserleri üzerinden yorumlanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Abbas Sayar, Edebiyat Sosyolojisi, Türkiye'nin Toplumsal Yapısı, Köy Sosyolojisi, Köy Edebiyatı
The aim of this study is to reveal the social structure of Turkey (1950-1980) and especially the relations of production, consumption, faith, politics, economy and nature of rural life in Central Anatolia in the context of Abbas Sayar's works. Rural life as a phenomenon is an area of interest for sociology and literature. Although the depiction of the countryside and nature among novelists started with romanticism, with the periods of increasing subject diversity, writers who include depictions that harbour social reality have emerged. An author cannot depict nature and social realities independent of social conditions. Sayar, as a writer of village origin and in the years he lived in Yozgat provincial centre, had the chance to closely observe the Central Anatolian villages and the living conditions of the villagers in the context of his close interest in the problems of the villages as a requirement of his work, and transferred this to his works in a realistic manner. Therefore, writers cannot be considered separately from the political, economic and cultural conditions of the period, and their literary works are a voice reflecting the period. Since direct observation and interview were not possible in the study, "document analysis", which is the data technique of qualitative research, was used. Novels constitute the object of document analysis. In the context of the common themes determined, the data obtained from the novels were tried to be described and interpreted. The foundation of the Republic and the year Abbas Sayar was born was 1923. Therefore, the transformations in Turkey's social structure between 1923 and 1980, which we include in our study, cannot be considered independently from Sayar's works. With the coming to power of the Democratic Party, the symbol of Turkey's transition from a single-party regime to a multi-party regime, the countryside gained importance and social change accelerated; the changes in the world of meaning of the peasants in Central Anatolia with the change of political regime necessitated a new social structure. In this context, this study has tried to interpret the structural transformation of the village in particular and the transformations of Turkey's social structure in general through the literary works of Abbas Sayar by giving place to the important political differences of understanding in the period between 1923-1980. Keywords: Abbas Sayar, Sociology of Literature, Turkey's Social Structure, Sociology of Village, Village Literature
