Dindarlık ve yaratıcı kişilik ilişkisi: İnönü Üniversitesi örneği

Abstract

Yaratıcı kişiliğe yönelik yaklaşımlar zamanla farklılaşmıştır. Önceleri yaratıcı kişilik özelliklerinin, herkesin sahip olamayacağı olağanüstü bir yetenek olduğu düşünülmüş ve bu yeteneğe mistik bir anlam yüklenmiştir. Ancak bu düşünce zamanla yerini doğuştan zihinsel becerilere sahip, bir grup insana ait özel bir yetenek olduğu düşüncesine bırakmıştır. Psikoloji çalışmaları sayesinde günümüzde yaratıcı kişilik özellikleri her bireyin doğuştan sahip olduğu, geliştirilebilir bir özellik olarak düşünülmekte ve farklı disiplinlerin üzerinde araştırma yaptığı disiplinler arası bir kavram olarak ele alınmaktadır. Din psikolojisi alanında yaratıcı kişilik üzerine yapılan araştırma sayısı oldukça sınırlı olsa da yapılan araştırmalar dinin yaratıcı düşünmeyi engellediğine ve kolaylaştırdığına yönelik iki farklı sonuç sunmaktadır. Bu araştırmada katılımcıların yaratıcı kişilik özellikleri ve motivasyonel dindarlık düzeylerini ölçmek ve yaratıcı kişilik özellikleri ile motivasyonel dindarlığın birbiri ile olan ilişkisinin çeşitli demografik değişkenler açısından incelemek amaçlanmıştır. Araştırma evrenini Malatya ili İnönü Üniversitesinde, 2021–2022 eğitim-öğretim yılında hâlihazırda eğitim görmekte olan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırma örneklemini İnönü Üniversitesinde öğrenim görmekte olan birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencileri arasından seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilmiş 317 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında 'Kişisel Bilgi Formu'', Uysal ve ark.(2014) geliştirdiği ''Motivasyonel Dindarlık Ölçeği'' ve Şahin ve Danışman (2017) geliştirdiği ''Yaratıcı Kişilik Özellikleri Ölçeği'' kullanılmıştır. Araştırmada model olarak ilişkisel araştırma yöntemlerinden olan nedensel karşılaştırma ve ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre motivasyonel dindarlık ölçeği ile yaratıcı kişilik özellikleri ölçekleri arasında çok zayıf düzeyde, pozitif yönlü istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (r=0.142, p=0.011). Katılımcıların yaratıcı kişilik özellikleri düzeyinin fakültelere göre anlamlı bir farklılık göstermediği saptanmıştır. Yaratıcı kişilik özellikleri ölçekleri ile yaş arasında çok zayıf düzeyde, pozitif yönlü istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Yaratıcı kişilik özellikleri düzeyi cinsiyet, öğrenim görülen sınıf, mezun olunan lise türü, anne ve baba eğitim durumu, aile gelir durumu, okul öncesi eğitim alma durumu ve aile tutumu bakımından anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Motivasyonel dindarlık düzeyinin fakültelere göre ilahiyat fakültesi lehine ve mezun olunan lise türüne göre imam hatip lisesi lehine anlamlı bir farklılık gösterdiği saptanmıştır. Katılımcıların yaş, cinsiyet, öğrenim görülen sınıf düzeyi, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu, aile gelir durumu, okul öncesi eğitim durumu ve aile tutum değişkenleri motivasyonel dindarlık düzeyi açısından anlamlı farklılık göstermemektedir.

Approaches to creative personality have changed over time. Previously, creative personality traits were thought to be an extraordinary talent that not everyone could have, and a mystical meaning was attributed to this talent. However, this idea has left its place to the idea that it is a special talent belonging to a group of people with innate mental abilities. Thanks to psychology studies, creative personality traits are considered as an innate and developable trait of each individual, and are considered as an interdisciplinary concept on which different disciplines conduct research. Although the number of researches on creative personality in the psychology of religion is quite limited, the researches show two different results that religion prevents and facilitates creative thinking. In this study, it was aimed to measure the creative personality traits and motivational religiosity levels of the participants and to examine the relationship between creative personality traits and motivational religiosity in terms of various demographic variables. The population of the research consists of students who are currently studying at İnönü University in Malatya in the 2021-2022 academic year. The sample of the research consists of 317 students selected by random sampling method among first, second, third and fourth year students studying at İnönü University. Within the scope of the research, "Personal Information Form", "Motivational Religiosity Scale" developed by Uysal et al. (2014) and "Creative Personality Traits" scale developed by Şahin and Consultant (2017) were used. In the research, causal comparison and relational screening methods, which are relational research methods, were used as a model. Questionnaire technique was used to collect data and the data obtained from the questionnaires were analyzed in computer environment using IBM SPSS Statistics 21.0 and MS-Excel 2007 programs. According to the results of the research, there is a very weak, positive and statistically significant relationship between the motivational religiosity scale and the creative personality traits scales (r=0.142, p=0.011). It was determined that the level of creative personality traits of the participants did not differ significantly according to the faculties. There is a very weak, positive and statistically significant relationship between creative personality traits scales and age. The level of creative personality traits does not show a significant difference in terms of gender, class of education, type of high school graduated, educational status of parents, family income, pre-school education status and family attitude. It was determined that the level of motivational religiosity showed a significant difference in favor of the theology faculty according to the faculties and in favor of the imam hatip high school according to the type of high school graduated. Participants' age, gender, education level, mother's education level, father's education level, family income status, pre-school education level and family attitude variables do not differ significantly in terms of motivational religiosity.