Elazığ yöresi halk oyunlarının 'Müzikal yapı' açısından incelenmesi

Abstract

Kültür bir milletin özünü oluşturan ve milleti ayakta tutan en önemli unsurdur. Kültürü oluşturan ögelerden birisi folklordur. Halk oyunları ise folklorun yapı taşlarından birini oluşturmaktadır. İnsanlar tarih boyunca üzüntülerini sevinçlerini türkülerle ifade ettiği gibi müzik eşliğinde ritmik hareketlerle yapılan halk oyunlarına da yansıtmışlardır. Ülkemiz halk oyunları ve müzikleri bakımından oldukça çeşitliliğe sahiptir. Bu çalışmayla Elazığ yöresinde halk tarafından sık kullanılan halk oyunlarını müzikal yapı açısından incelemeyi amaçladık Çalışma, kaynakların taranıp analiz edildiği betimsel bir araştırma özelliğine sahiptir. Tarama yöntemi ile analiz edilmiştir. Elazığ yüzyıllardır birçok medeniyete beşiklik yapmış olup kültürel açıdan zengin birikime sahiptir. Bu amaçla Elazığ yöresine ait olup halk arasında yaygın kullanılan halk oyunlarının notaları TRT arşivi ve diğer kaynaklardan elde edilerek ritm, usul ve makam analizleri yapılmıştır. Ayrıca hikayesi olan oyunlar hikayesiyle birlikte değerlendirilmiş ve oyunun oynanma şekilleri açıklanmıştır. Elazığ yöresi Halk Oyunlarında kullanılan giysiler ve saz aletleri oldukça çeşitlilik göstermektedir. Çalışma sonucunda Elazığ yöresine ait Halk Oyunları müzikal açıdan incelendiğinde 20 oyunun 9'u'uşşak, 3'ü hüseyni makamındadır. Yine 3'ü segah makamında, 1'i Karcığar makamında, 1'i de Rast makamında analiz edilmiştir. Birden fazla makam çeşitliliğine sahip oyun sayısı 2 'dir. Ayrıca oyun havalarından birisi (Keçıke) hem la (Uşşak) hem de si (Segah) de karar etmektedir. Analizleri yapılan 20 adet eserin hepsi kırık hava olup seyir açısından % 76 ü çıkıcı, % 24'ü ise inici-çıkıcıdır. Karar perdesi bakımından analizinde % 62 oranında La bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Elazığ, Halk Oyunları, Halk Müziği, Müzikal Analiz, Kültür.

Culture is the most important element that creates the essence of a nation and keeps it alive. One of the elements that make up the culture is folklore. Folk dances constitute one of the building blocks of folklore. Throughout history, people have expressed their sadness and joy with folk songs, as well as reflected in folk dances performed with rhythmic movements accompanied by music. Our country has quite a variety in terms of folk dances and music. With this study, we aimed to examine the folk dances frequently used by the people in the Elazig region in terms of musical structure. The study has a descriptive research feature in which the sources are scanned and analyzed. It was analyzed by scanning method. Elazig has been the cradle of many civilizations for centuries and has a rich cultural accumulation. For this purpose, the notes of the folk dances belonging to the Elazig region and widely used among the people were obtained from the TRT archive and other sources, and rhythm, tempo and maqam analyzes were made. In addition, the games with a story were evaluated together with the story and the ways of playing the game were explained. The clothes and instruments used in the folk dances of Elazig region show quite a variety. As a result of the study, when the folk dances belonging to the Elazig region are examined musically, 9 of the 20 plays are in the mode of 'usşak'and 3 of them are in the mode of Hüseyni. Again, 3 of them were analyzed in segah mode, 1 in Karcığar mode and 1 in Rast mode. The number of games with more than one maqam variety is 2. In addition, one of the game moods (Keçike) decides both la (Uşşak) and si (Segah). All of the 20 artifacts analyzed are broken air, and 76% of them are ascending and 24% are descending and ascending in terms of navigation. In terms of decision pitch, 62% La was found in the analysis. Key words: Elazig, Folk Dances, Folk Music, Musical Analysis, Culture.