Göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR) yaklaşımının çocuklarda çevrimiçi kullanımı: Vaka çalışması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR) modelinin çevrimiçi psikolojik danışma sürecinde orta dönem çocukluktaki danışanlarla nasıl kullanıldığını betimlemektir. Bu nedenle araştırma vaka inceleme (case study) yöntemi ile tasarlanmıştır. Araştırma kapsamında, çalışmaya gönüllü olarak 6 çocuğun ebeveyni başvurmuştur. 6 danışandan bir tanesine ulaşılamamış, dolayısıyla psikolojik danışma oturumları başlatılmamıştır. Bir danışan görüşmelere çevrimiçi devam etmek istemediği için, bir danışan ise travmatik yaşantısı yanı sıra dil ve konuşma güçlüğü de çektiğinden sonlandırma oturumları yapılarak yüzyüze çalışabilecekleri uzmanlara yönlendirilmişlerdir. Sonuç olarak araştırma kapsamında üç danışan ile çevrimiçi EMDR uygulamaları tamamlanmıştır. Araştırmanın bulgular kısmında tekrara düşmemek için, tüm oturumları tamamlanan danışanlar arasından iki tanesi seçilmiş ve tez kapsamında ayrıntılı olarak betimlenmesine karar verilmiştir. Tamamlanan oturumlar araştırmacı tarafından deşifre edilmiştir. Danışanlara kod isimler verilmiş ve özel bilgileri değiştirilmiştir. Araştırmaya gönüllü olan danışanlardan biri İpek 8 yaşında ve dördüncü sınıf öğrencisidir; Eylül ise 6 yaşında ve birinci sınıf öğrencisidir. İpek trafik kazası geçirdikten sonra arabalara binemediği için, Eylül ise anneanne kaybından sonra içe kapanma davranışları göstermesi nedeniyle ebeveynleri tarafından psikolojik destek almaları istenen çocuklardır. İpek ile toplam 6 oturum, Eylül ile toplam 11 oturum çevrimiçi psikolojik danışma süreci yürütülmüştür. Her iki danışanın da annesi ile ön görüşmeler düzenlenmiş, ardından danışanlar ile tanışma oturumu ve EMDR müdahaleleri içeren oturumlar yürütülmüştür. İpek ile travmatik anının çalışılmasında resim çizdirme yolu tercih edilmiş ve dokunsal çift yönlü uyaran kullanılmıştır. Eylül'ün travmatik yaşantısına ise iyileştiren hikâye tekniği kullanılarak müdahale edilmiştir. Oturumlarda ise dokunsal ve işitsel çift yönlü uyaranlar kullanılmıştır. Çevrimiçi psikolojik danışma süreci boyunca ebeveynlerden günlük tutmaları istenmiş, benzer şekilde araştırmacı da sürece dair günlük tutmuştur. Her iki danışan ile, EMDR oturumları tamamlandıktan bir ay sonra izleme görüşmeleri yapılmıştır. Ayrıca ebeveynlerden süreci değerlendirebilmeleri için yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak geribildirimler alınmıştır. Oturumların betimlenmesini desteklerken kullanmak üzere öntest-sontest ve izleme testi olarak Çocuklar için Olayların Etkisi Ölçeği (CRIES-8) kullanılmıştır. Buna göre de her iki danışanın travma sonrası belirtilerinde azalma olduğu ve bu azalmanın etkisini uzun bir süre koruduğu bulunmuştur. Ebeveyn ve araştırmacı günlükleri tematik analiz ile analiz edildiğinde, çevrimiçi EMDR müdahalelerinin etkili olmasını sağlayan en önemli faktörün terapötik ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. EMDR müdahale yöntemleri açısından ise "kelebek kucaklaması", "güvenli yer" ve "güvenli bağlarım" gibi egzersizlerin danışanların hayatında olumlu etkileri olduğu sonucuna varılmıştır. Her iki danışanın güncel sorunları ile travmatik yaşantılarına ilişkin sorunlarda olumlu değişimler olduğu bulunmuştur. Araştırmacılara, EMDR'ın çevrimiçi kullanımında çift yönlü uyarımın verilmesine ilişkin farklı metotlar denenebileceği, farklı travmatik yaşantıları olan çocuklarla daha geniş ölçekli çalışmalar yürütülebileceği, farklı EMDR protokollerinin çocuklar üzerindeki etkisi inceleyen çalışmalar tasarlanabileceği önerilmiştir.

The purpose of this study is to identify how to use the model of Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) with clients in middle childhood in online psychological counseling sessions. Therefore, the case study method was employed in the study. Parents of 6 children volunteered to participate in the research. However, one client could not be reached at the time of the study and sessions were never initiated. Another client did not want to continue online sessions. A third client had motor speech disorders in addition to traumatic experiences. Sessions with these two clients were terminated and they were referred to specialists with whom they could work in-person. As a result, online EMDR sessions were finalized with three clients. In order to avoid repetition in the Findings chapter, two of the three clients were chosen to be described in detail. Finalized sessions were transcribed by the researcher. Clients were assigned with pseudonyms to ensure privacy. One of the clients who volunteered to participate in the study was an 8-year-old girl named Ipek, who was a 4th grader. The other one was Eylül who was a 6-year-old first grader. Ipek needed psychological counseling as she could not get in cars after a car accident. Eylül showed symptoms of social withdrawal after her grandmother's passing. A total of 6 online sessions were carried out with Ipek, and 11 with Eylül. In addition, an introduction and welcome session was held with the clients after an initial interview with their mothers. Bilateral stimulation through pictures was employed while working with Ipek on the traumatic experience. On the other hand, healing story technique was used to intervene in Eylül's trauma. Bilateral stimulation in the auditory and tactile form was employed in the sessions. Furthermore, parents were asked to keep a diary during the psychological counseling process as well as the researcher. Follow-up sessions were held with both clients a month after the EMDR sessions were finalized. Moreover, a structured interview form was provided for the parents to give feedback. Children's Revised Impact of Event Scale (CRIES-8) was administered as pre, post and follow-up tests to maintain detailed descriptions for the sessions. Based on CRIES-8 results, both clients showed fewer post-trauma symptoms in a prolonged period of time. Thematic analysis of the diaries proved that therapeutic connection is the essential factor to make online EMDR sessions effective. Among the EMDR intervention methods employed in the study, "butterfly hug", "safe place", and "safe bonding" were found to have a positive impact on the clients' daily lives. Both clients showed positive changes about their current issues and traumatic experiences after the online EMDR sessions were finalized. Recommendations to researchers included to involve different methods while using bilateral stimulation in online sessions, to design extensive research aimed at children with other traumatic experiences, and to study the effects of other EMDR protocols on children.