Psikolojik sermaye, lider- üye etkileşimi ve motivasyon ara değişkenleri bağlamında etik liderliğin yaratıcılık ve performans üzerindeki etkisi

Abstract

Etik liderlik bugün örgütsel davranış ve yönetim alanlarında sıklıkla tartışılan bir konudur. Bu konu pek çok bilim insanı tarafından da bireyler, gruplar ve örgütsel sonuçlar üzerindeki etkilerine istinaden mercek altına alınmıştır. Birincil hedefleri paydaşların varlıklarını en üst düzeye çekmek olan kurumsal şirketler veya toplumsal refah için gelecek vaat eden hizmetler sunmak için çalışan kamusal örgütler, etik bakış açısından vazgeçerlerse asla hedeflerine ulaşamazlar. Bu bağlamda, etik liderlik de küreselleşme, teknolojik ilerlemeler ve rekabet gibi özellikler ile tanımlanan çağımızın dinamik iş ortamında, örgütlerin ayakta kalması için ihtiyacı olan en önemli faktörlerden biridir. Literatüre bakıldığında etik liderliğin, psikolojik sermayenin, lider-üye etkileşim (LMX) ilişkilerinin ve yaratıcılığın, rekabet üstünlüğüne sahip olmak ve bu üstünlüğü sürdürebilmek için son derece büyük önem taşıdığı ve firmanın daha iyi örgütsel performansa ulaşarak ayakta kalmasının yolunun, çalışanların psikolojik sermaye, iş performansı ve yaratıcılık düzeylerinin yüksek olmasından geçtiği iddiaları görülmektedir. Sağlık ise beşeri sermayenin belirlenmesinde anahtar role sahiptir. Sağlığın iyi olması iş gücünün etkililiğini ve verimliliğini sadece arttırmakla kalmaz; nihayetinde ekonomik büyümeye ve insanların genel refahına da katkıda bulunur. Pakistan'daki kamusal sağlık kuruluşları da kamunun sağlık taleplerini karşılamak için sınırlı finansal ve beşeri kaynakları kullanarak, kamusal talepleri etkin bir biçimde karşılayabilmek adına yoğun baskı altında kalmaktadırlar. Bu çalışmanın odak noktasını da Pakistan'ın Pencap bölgesindeki kamu sektörü çalışanlarının yaratıcılıklarının teşvik edilmesi ve iş performanslarının arttırılmasında etik liderliğin oynadığı rolün analiz edilmesi oluşturmaktadır. Bu çalışmanın üç ana hedefi bulunmaktadır; öncelikle, etik liderliğin Pakistan'ın Pencap bölgesindeki sağlık sektörü çalışanlarının psikolojik sermayesi, LMX ve içe yönelik motivasyonları üzerindeki etkilerini keşfetmek; ikinci olarak psikolojik sermaye, LMX ve içe yönelik motivasyonun, çalışanların performansı (hem kendilerine atanan hem de ekstra roller) ve yaratıcılık üzerindeki muhtemel etkilerini incelemek; üçüncü olarak ise etik liderliğin çalışanların performansı (hem kendilerine atanan hem de ekstra roller) ve yaratıcılık üzerindeki doğrudan etkilerinin yanı sıra, aracılandırılmış etkilerinin de psikolojik sermaye, LMX ve içe yönelik motivasyonun potansiyel aracılar olarak göz önünde bulundurulması sureti ile değerlendirilmesidir. Bu çalışma kapsamında, etik liderlik, psikolojik sermaye, LMX, iş performansı ve yaratıcılık üzerine yapılmış olan çeşitli akademik çalışmalar tek bir çerçevede bir araya getirilmiştir. Yapılan bir anket yöntemini de kapsayan bu çalışmada, söz konusu çerçevenin daha sonra Pakistan'ın Pencap bölgesinde kamu sağlığı sektöründe çalışan bireyler bağlamında, kısmi en küçük kareler yapısal eşitlik modellemesi (PLS-SEM) kullanılarak, deneysel bir analizi de gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, etik liderliğin çalışanların iş performansı ve yaratıcılıkları üzerinde genel olarak doğrudan bir pozitif ve anlamlı etkisi olduğunu; psikolojik sermaye, lider – üye etkileşimi (LMX) ve içe yönelik motivasyon üzerinde ise dolaylı bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, etik liderliğin çalışanların psikolojik sermayeleri, lider – üye etkileşimi (LMX) düzeyleri ve çalışanların içe yönelik motivasyonları üzerinde de pozitif bir etkisi olmakla birlikte, etik liderlik düzeyindeki bir artış, yukarıda bahsedilen bağımlı değişkenler düzeyinde de artışa neden olacaktır. Her üç aracı değişkenin çalışanların içe yönelik motivasyonu hariç, diğer bağımlı değişkenler ile arasında pozitif bağlantılar bulunduğu ortaya konmuştur. İçe yönelik motivasyon söz konusu olduğunda ise çalışanların ekstra rollerinde gösterdikleri performans ile içe yönelik motivasyonları arasında anlamlı bir bağlantı gözlemlenmemiştir. Dolayısıyla, içe yönelik motivasyon, etik liderliğin çalışanların ekstra rollerde gösterdikleri iş performansı üzerindeki etkiyi aracılandırmamaktadır. Elde edilen sonuçlar aynı zamanda, etik liderliğin örgütlerde artmış olan yaratıcılık ve performansın yanı sıra, çalışanlar açısından yüksek düzeyde psikolojik sermaye ve içe yönelik motivasyon biçiminde görülebilecek olan bazı sonuçları da pekiştirdiğini ortaya koymuştur. Böylelikle, çalışmanın bulgularının, sağlık sektöründe çalışan uzmanlar açısından, etik liderlik, LMX ve psikolojik sermayenin, yaratıcılığın teşvik edilmesi ve performansın arttırılmasında önemli faktörler olduğunu ispatladığı söylenebilir. Bu durum da genel olarak kamuya sunulan sağlık hizmetlerinin daha iyi bir biçimde sağlanmasının yanı sıra, örgütsel performansta iyileşmeyi de beraberinde getirir.

Ethical leadership has become a hot topic in the field of organizational behavior and management, being discussed by several scholars with regard to its influence on individuals, groups and organizational outcomes. Organizations with primary motive to maximize shareholder's wealth (corporate businesses) or striving to provide promising services for societal welfare (public organizations) can never meet their goals if forgoing ethical perspective. Ethical leadership is one of the most important factors promising survival of organizations in today's dynamic work environment characterized by globalization, technological advancements, and competition. Literature suggests that ethical leadership, psychological capital, leader-member exchange (LMX) relationship and creativity is important to develop and sustain competitive advantages, and to ensure firm survival through better organizational performance achieved by greater levels of employees' psychological capital, job performance, and creativity. Health plays the key role in determining the human capital. Better health improves the efficiency and the productivity of the labor force, ultimately contributes the economic growth and leads to human welfare. Public sector health institutions of Pakistan are facing growing pressure to meet public demands efficiently while using limited financial and human resources. The focus of this study is to analyze the role of ethical leadership to promote creativity and to enhance job performance of employees of health sector of Punjab, Pakistan. The present study has three objectives: first, to explore the effect of ethical leadership on psychological capital, LMX, and intrinsic motivation of health sector employees in Punjab, Pakistan; second, to examine the possible influence of psychological capital, LMX and intrinsic motivation on employee performance (in-role and extra-role) and creativity; third, to assess the mediated effects (besides direct effect) of ethical leadership for employee performance (in-role and extra role) and creativity by considering psychological capital, LMX, and intrinsic motivation as potential mediators. This study integrates the dispersed scholastic work on ethical leadership, psychological capital, LMX, job performance, and creativity into one framework. Using survey questionnaire, this framework is then empirically analyzed through applications of partial least square structural equation modeling (PLS-SEM) in the context of public health sector employees of Punjab, Pakistan. The results show that ethical leadership has positive significant effect on employee job performance and employee creativity overall directly, and indirectly through psychological capital, leader-member exchange (LMX), and intrinsic motivation. Ethical leadership has also a positive effect on psychological capital of employees, level of leader-member exchange (LMX), and employees' intrinsic motivation in such a way that an increase in level of ethical leadership increases the levels of foresaid outcome variables. All three mediating variables were positively associated with outcome variables except for employee intrinsic motivation where it was not significantly linked with employee extra-role performance. Therefore, intrinsic motivation did also not mediate the effect of ethical leadership on extra-role job performance. Results suggest that ethical leadership reinforces several employee outcomes which can be seen in organizations in the form of enhanced creativity and performance as well as high amount psychological capital of employees and intrinsic motivation. Thus, findings of the present study prove ethical leadership, LMX, and psychological capital as important factors in promoting creativity and enhancing performance of health professionals, which in turn result in better organizational performance as well as provision of better health services to the general public.