Okul yöneticileri ve öğretmenlerin ahlak anlayışları ile benimsedikleri karar verme stratejilerinin karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmanın amacı; okul yöneticileri ve öğretmenlerin ahlak anlayışlarıyla karar verme stratejileri arasındaki ilişkiyi betimlemek, elde edilen bulgular ışığında okul yöneticileri ve öğretmenlere yol göstermek, uygulamada yanlışlıklar olduğu düşünülen hususlara vurgu yapmaktır. Araştırma; 2022-2023 eğitim-öğretim yılında, Sivas ilinde görev yapmakta olan, toplamda 309 okul yöneticisi ve öğretmenin katılımlarıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel ve nicel yöntemlerin birlikte kullanıldığı keşfedici sıralı karma yöntem kullanılmıştır. Nitel veriler; kişisel bilgi formu ve açık uçlu anket sorularıyla, nicel veriler ise "Okul Yöneticileri ve Öğretmenlerin Ahlak Anlayışları Ölçeği" ve "Karar Stratejileri Ölçeği" kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma kapsamında on iki alt probleme yanıt aranmış; bunlardan ilk yedi alt problemin çözümü için yapılan analizlerde okul yöneticileri ve öğretmenlere göre "ahlak" kavramının ne anlama geldiği, okul yöneticilerinde ve genel olarak bir yöneticide bulunması gereken ahlaki özelliklerin neler olması gerektiği, okul yöneticileri ve öğretmenlerin karar verirken içinde bulundukları duygu durumu, herhangi bir konuda karar verirken göz önüne alınan ilkeler ve okulda karşılaşılan bir problem durumunda çözüme ilişkin yaklaşımlar ile ilgili sonuçlara ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan en dikkat çekenleri; ahlak kavramının ne olduğu ve yöneticilerde bulunması gereken ahlak özelliklerini okul yöneticileri ve öğretmenlerin en fazla "adalet", "eşitlik" ve "dürüstlük" kavramlarıyla açıkladıkları görülmektedir. Benzer şekilde; karar verme durumunda göz önüne alınan ilkelerle ilgili olarak okul yöneticileri ve öğretmenlerin en fazla "hakkaniyet" ve "adalet" kavramlarına değindikleri görülmektedir. Araştırmanın diğer alt problemlerinin çözümü için yapılan analizlerde; okul yöneticileri ve öğretmenlerin ahlak anlayışları ve alt boyutları ile karar verme stratejileri ve alt boyutlarından bazılarının cinsiyet, yaş ve sendikal üyelik değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği görülmüştür. Yapılan regresyon analizi sonucuna göre; okul yöneticileri ve öğretmenlerin ahlak anlayışlarının karar verme stratejilerinin anlamlı düzeyde yordayıcısı olduğu görülmüştür.

This research aimed to describe the relationship between school administrators' and teachers' moral understanding and decision-making strategies qualitatively and quantitatively, to guide both school administrators and teachers in the light of the findings, and to emphasize the issues that were thought to be wrong in practice. Research was held with the participation of 309 school administrators and teachers working in Sivas province in the 2022-2023 academic year. In the research, exploratory sequential mixed method, in which qualitative and quantitative methods are used together, was used. Qualitative data; Personal information form and questionnaire with open ended questions and quantitative data were obtained by using the "Scale of Moral Understandings of School Administrators and Teachers" and "Decision Strategies Scale". Within the scope of the research, answers were sought for twelve sub-problems; In the analyzes made for the solution of the first seven sub-problems, what the concept of "morality" means according to school administrators and teachers, what moral characteristics should be in school administrators and an administrator in general, the emotional state of school administrators and teachers when making decisions, The results regarding the principles taken into consideration while making a decision on the subject and the approaches to the solution in case of a problem encountered at school were reached. The most striking of these results are; It is seen that school administrators and teachers mostly explain what the concept of morality is and the moral characteristics that should be found in administrators with the concepts of "justice", "equality" and "honesty". Similarly; Regarding the principles taken into account in decision-making, it is seen that school administrators and teachers mostly refer to the concepts of "equity" and "justice". In the analyzes made for the solution of the other sub-problems of the research; It was seen that school administrators and teachers' moral understanding and sub-dimensions, decision-making strategies and some of the sub-dimensions showed significant differences according to gender, age and union membership variables. According to the results of the regression analysis; It was seen that the moral understanding of school administrators and teachers was a significant predictor of decision-making strategies