Öğretmenlerin öz-yeterlik algısı, sınıf yönetimi kaygısı ve öğrenci kontrol ideolojileri arasındaki ilişkilerin analizi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin öz-yeterlik algısı, sınıf yönetimi kaygısı ve öğrenci kontrol ideolojileri arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırmanın evrenini 2019-2020 eğitim-öğretim yılında, Malatya ili merkez ilçeleri olan Battalgazi ve Yeşilyurt ilçelerinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda görev yapan 8957 öğretmen oluşturmaktadır. Bu araştırmada seçkisiz örnekleme yöntemlerinden tabakalı örneklem tercih edilmiştir. Araştırmanın örnekleminde okul kademesi ve cinsiyet tabaka olarak kullanılmıştır. Araştırma kapsamında eksik ve hatalı doldurulmuş veriler ayıklandıktan sonra geriye kalan 599 katılımcı araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Örneklemde yer alan öğretmenlerin 273' ü (%45,6) kadın, 326' sı (%54,4) erkektir. Örneklemde yer alan öğretmenlerin görev yaptığı okul kademesi değişkenine göre; 196' sı (%32,7) okulöncesi-ilkokul, 273' ü (%45,6) ortaokul ve 130' u (%21,7) lise düzeyinde görevlidir. Araştırmada, öğretmenlerin öz-yeterlik algısı, sınıf yönetimi kaygısı ve öğrenci kontrol ideolojileri düzeylerinin belirlenmesinde genel tarama modeli yöntemi kullanılmıştır. Öğretmenlerin öz-yeterlik algısı, sınıf yönetimi kaygısı ve öğrenci kontrol ideolojileri düzeylerinin birlikte değişip değişmediği, bir değişim varsa nasıl olduğu tespit edilmeye çalışılırken ise ilişkisel tarama modeli tercih edilmiştir. Öğretmenlerin öz-yeterlik algısı, sınıf yönetimi kaygısı (zaman yönetimi kaygısı, motivasyon kaygısı ve iletişim kaygısı) ve öğrenci kontrol ideolojileri ile ilgili alanyazın göz önünde bulundurularak, doğrudan ve dolaylı etkileri öngören bir model öne sürülmüştür. Bu modelin test edilmesi için yapısal eşitlik modeli (YEM) çerçevesinde gözlenen değişkenlerle yol analizi çalışması yapılmıştır. Araştırmanın değişkenlerine ilişkin veriler ölçekler ve kişisel bilgi formu aracılığıyla toplanmıştır. Bu tez kapsamında veriler; "Sınıf Yönetimi Kaygısı Ölçeği", "Öğretmen Öz-yeterlik Ölçeği", "Öğrenci Kontrol İdeolojileri Ölçeği" ve "Kişisel Bilgi Formu" ile toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizi kısmında, basit korelasyon testi, regresyon analizi, betimsel istatistikler, path (yol) analizi yapılmıştır. Araştırmaya ait 2 alt problem ve 10 hipotez belirlenmiştir. Hipotezlerin tamamının kabul edildiği görülmektedir. Araştırmanın öne çıkan bulguları, öğretmenlerin öz-yeterlik algılarının düşük düzeyde (x̄=2.12), sınıf yönetimi kaygısının alt boyutları olan zaman yönetimi kaygısı (x̄=3.42), iletişim kaygısı (x̄=3.58) ve motivasyon kaygısı (x̄=3.58) yüksek düzeyde ve öğrenci kontrol ideolojilerinin (x̄=3.05) gözetimci olduğu görülmektedir. Araştırma modeline göre öz-yeterlik (ÖY), zaman yönetimi kaygısını (ZYK) doğrudan negatif yönde (ß=-.248), motivasyon kaygısını (MK) doğrudan negatif yönde (ß=-.230) ve iletişim kaygısını (İK) doğrudan negatif yönde (ß=-.229) etkilemektedir. Öz-yeterlik (ÖY), öğrenci kontrol ideolojilerini (ÖKİ) doğrudan negatif yönde (ß=-.187) etkilemektedir. Zaman yönetimi kaygısı (ZYK) öğrenci kontrol ideolojilerini (ÖKİ) doğrudan pozitif yönde (ß=.205), motivasyon kaygısı (MK) öğrenci kontrol ideolojilerini (ÖKİ) doğrudan pozitif yönde (ß=.191) ve iletişim kaygısı (İK) öğrenci kontrol ideolojilerini (ÖKİ) doğrudan pozitif yönde (ß=.123) etkilemektedir. Öğretmenlerin öz-yeterlik algısı ile öğrenci kontrol ideolojileri arasındaki ilişkide zaman yönetimi kaygısı, motivasyon kaygısı ve iletişim kaygısının kısmi aracılık etkisi olduğu belirlenmiştir. Öz-yeterlik algısının öğrenci kontrol ideolojileri üzerinde doğrudan bir etkisi olmakla birlikte zaman yönetimi kaygısı (ß=-.188), motivasyon kaygısı (ß=-.197) ve iletişim kaygısı (ß=-.212) aracılığıyla da öğrenci kontrol ideolojilerini etkilemektedir. Bu bulgulardan hareketle öğretmen öz-yeterlik algı düzeylerinin artırılması ve kaygı düzeylerinin azaltılması için yetkililerce örnek iyi uygulamaların ve doğru rol modellerin öğretmenlerle buluşturulması; öğretmenler için sürekli bir performans değerlendirme sisteminin kurulması şeklinde öneriler geliştirilmiştir.

The aim of this study is to investigate the relationships between teachers' self-efficacy perception, classroom management concern and pupil control ideologies. The population of the study consists of 8957 teachers working in schools affiliated to the Ministry of Education in Battalgazi and Yeşilyurt districts, which are the central districts of Malatya province in the 2019-2020 academic year. In this study, stratified sampling was preffered among the random sampling method. In the sample of the study, it was used as school level and gender layer. Within the scope of the research, the remaining 599 participants formed the sample of the research after the missing and incorrectly filled data were removed. The distribution of teachers in the sample in terms of gender variable; 273 (45.6%) are women and 326 (54.4%) are men. The distribution of the teachers in the sample in terms of the school level they work at; 196 (32.7%) preschool-primary school, 273 (45.6%) secondary school and 130 (21.7%) high school. In the study, the general screening model method is used to determine the levels of teachers' self-efficacy, classroom management concern and pupil control ideologies. The relational screening model was preferred to determine whether the teachers' self-efficacy perception, classroom management concern and pupil control ideologies have changed or not and how they are determined in case of change. A model that predicts direct and indirect effects has benn proposed by taking into account the literature on teachers' self-efficacy perception, classroom management concern (time management concern, motivational concern, and communication concern) and pupil control ideologies. In order to test this model, a path analysis study was performed with the variables observed within the framework of structural equation modeling (SEM). Data on the variables of the study were collected through scales and a personal information form. Data in this thesis; "Classroom Management Concern Scale", "Teacher Self-Efficacy Scale", "Pupil Control Ideology Scale" and personal information about the participants were collected through "Personal Information Form". In the analysis of the research data, simple correlation test, regression analysis, descriptive statistics, path analysis were performed. As a result of the research, 2 sub-problems and 10 hypotheses of the research were determined. It is seen that all hypotheses are accepted. The prominent findings of the research are that teachers' self-efficacy perceptions (x̄=2.12) are moderate, time management (x̄=3.42), communication (x̄=3.58) and motivation (x̄=3.58) concern sub-dimensions of classroom management concern are high, pupil control ideologies (x̄=3.05) are at a medium level. According to the research model, self-efficacy (ÖY), time management concern (ZYK) are directly negative (ß = -.248), motivation concern (MK) is directly negative (ß = -.230) and communication concern (İK) is directly negative. (ß = -.229) affects. Self-efficacy (ÖY) affects pupil control ideologies (ÖKİ) directly negatively (ß = -.187). Time management concern (ZYK) pupil control ideologies (ÖKİ) directly in the positive direction (ß = .205), motivation concern (MK) pupil control ideologies (ÖKİ) directly in the positive direction (ß = .191) and communication concern (İK) pupil control influences their ideology (ÖKİ) directly in the positive direction (ß = .123). In the relationship between teachers' self-efficacy perception and pupil control ideologies, time management concern (ß= -.188), motivation concern (ß= -.197) and communication concern (ß= -.212) were found to have a partial mediating effect. According to these findings, in order to increase the perception of teachers' self-efficacy and decrease their anxiety levels, the authorities brought together exemplary good practices and right role models with teachers; Suggestions have been developed to establish a continuous performance evaluation system for teachers.