TRT Türk Halk Müziği repertuvarının değerler eğitimi, müzikal boyutlar ve müzik derslerinde kullanılabilirliği açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) Türk Halk Müziği (THM) repertuvarının sözlü türkülerindeki değer ifadelerinin incelenmesi ve değerler eğitimine uygunluğu tespit edilen türkülerin, müzikal boyutlar açısından analiz edilerek bu türkülerin müzik eğitiminde kullanılabilirliğinin tespiti amaçlanmıştır. Araştırma, tarama modelinde betimsel bir araştırma olup, araştırmada nicel ve nitel araştırma yöntemlerinden oluşan karma yöntem kullanılmıştır. Nitel açıdan, yörelere (illere) ve bölgelere göre taranan TRT THM repertuvarı sözlü türkülerinin içerik analizi yapılarak, türküler taşıdıkları değer içeriklerine göre tasnif edilmiştir. Bu amaçla "Türkülerı̇ n Değerler Eğı̇ tı̇mı̇ ne Uygunluğunu Tarama Formu" geliştirilmiş olup değer ifadesi taşıyan türkülerin taşıdıkları değer ifadelerine ilişkin içerik analizleri yapılmıştır. Araştırmanın nicel kısmındaki verilere ulaşmak için uzman görüşleri doğrultusunda "Türkülerin Müzikal Analizi Formu" oluşturulmuştur. Bu form kullanılarak 1218 türkünün müzikal analizi yapılmıştır. Müzikal analizleri yapılan türkülerin değerlendirilmesi "Türkülerin Müzikal Değerlendirme Formu" ile uzman görüşleri alınarak yapılmıştır. Sayısal veriler yörelere ve bölgelere göre grafik ve tablolar halinde sunularak yorumlanmıştır. TRT THM repertuvarındaki türküler, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından öğretim programlarında belirtilen "Adalet, Dostluk, Dürüstlük, Öz Denetim, Sabır, Saygı, Sevgi, Sorumluluk, Vatanseverlik ve Yardımseverlik" gibi on kök değer araştırmacı tarafından oluşturulan alt tema ve kodlara göre tasnif edilmiştir. Türkiye'nin 7 bölgesi ve 7 bölgesi dışında kalan Diğer Yörelere (Kerkük, Azerbaycan, Rumeli, Musul, Kırım ve Kıbrıs) ait TRT THM repertuvarında yer alan 5384 kırık hava ve 1073 uzun hava sözleri açısından incelenmiş olup toplam 1218 türküde 1347 değer ifadesi tespit edilmiştir. Uzman kontrolleri sonucu araştırmacı tarafından değer (tema), alt tema ve kodları belirlenmiş olan türkülerin müzikal analizlerinde; türkülerin tampere bir çalgı olan piyanoda çalınabilirliği, makamsal, usûl, öğrenci seviyesine uygunluğu (sınıf iv düzeyi), çocukların ses sınırlarına uygunluğu, türkülerin karar sesleri, müzikal zorluk düzeyleri vb. öğelere bağlı sınıflandırma ile müzik derslerinde kullanılabilirliği, bölgelere ve yörelere göre dağılımları incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda türkülerde en yoğun görülen temanın, Sevgi teması, alt temanın Aile Dışındaki Bireylere Karşı Duyulan Sevgi alt teması, kodun ise Sevgili Sevgisi kodu olduğu görülmüştür. Bu tema, alt tema ve kodun en yoğun görüldüğü bölgenin ise İç Anadolu Bölgesi olduğu tespit edilmiştir. Türkülerdeki değer çeşitliliğinin en fazla İç Anadolu ve Karadeniz Bölgelerinde olduğu saptanmıştır. Tüm bu bölgelerin müzikal analizleri sonucu incelendiğinde türkülerde görülen en yoğun olan makamın Hüseyni makamı olduğu ve bu makamın en yoğun görüldüğü bölgenin İç Anadolu Bölgesi olduğu, en yoğunlukta olan usulün 4/4'lük usul olduğu incelenmiştir. 4/4'lük usul yapısında olan türkülerin ise en yoğunlukta olduğu bölgenin İç Anadolu Bölgesi olduğu gözlenmiştir. Ses genişliklerinin ise Sol4-Sol5 ve Sol4-La5 aralıklarında olduğu tespit edilmiştir.

In this research, it is aimed to examine the value expressions in the oral folk songs of the Turkish Radio and Television Corporation (TRT) Turkish Folk Music (THM) repertoire and to determine the usability of these folk songs, which were determined to be suitable for values education, by analyzing them in terms of musical dimensions. The research is a descriptive research in the survey model, a mixed method consisting of quantitative and qualitative research methods was used in the research. In qualitative analysis of research, the content analysis of the TRT THM repertoire, which was scanned according to the regions (provinces) and regions, has been classified according to the value content of the folk songs. For this purpose, "The Conformity of Folk Songs to Values Education Screening Form" has been developed and content analyzes have been made regarding the value expressions of the folk songs that have value expressions. In order to reach the data in the quantitative part of the research, "Musical Analysis of Folk Songs Form" was created in line with expert opinions. A musical analysis of 1218 folk songs was made using this form. Evaluation of the folk songs which was analyzed musically was done by taking expert opinions with the "Musical Evaluation Form of Folk Songs". Numerical data has been interpreted by presenting graphics and tables according to regions and regions. The folk songs in the TRT THM repertoire have been classified according to ten root values such as "Justice, Friendship, Honesty, Self-Control, Patience, Respect, Love, Responsibility, Patriotism and Benevolence" specified in the curriculum by the Ministry of National Education, and sub-themes and codes created by the researcher. The 7 regions of Turkey and the other regions (Kirkuk, Azerbaijan, Rumeli, Mosul, Crimea and Cyprus) outside the 7 regions of Turkey were examined in terms of 5384 kırık hava and 1073 uzun hava words in the TRT THM repertoire, and 1347 value expressions were determined in a total of 1218 folk songs. İn the musical analysis of the folk songs whose value (theme), sub-theme and codes were determined by the researcher as a result of expert controls; The playability of the folk songs on the piano, which is a tampered instrument, their maqam, usûl, their suitability for the student level (class level), their suitability for the sound limits of the children, the decision sounds of the folk songs, their musical difficulty levels, etc. Classified according to these items, their usability in music lessons and their distribution according to regions and precincts were examined. As a result of the research, it was seen that the most common theme in folk songs was the theme of Love, the sub-theme was Love for Persons Outside the Family, and the code was Love of the Beloved. It has been determined that the region where this theme, sub-theme and code is seen the most is the Central Anatolia Region. It has been determined that the diversity of values in folk songs is mostly in Central Anatolia and Black Sea Regions. When the results of the musical analysis of all these regions are examined, it has been examined that the most intense makam seen in folk songs is makam and the region where this makam is most common is the Central Anatolia Region, and the most intense mode is the 4/4. It has been observed that the region with the highest density of folk songs in the 4/4 tempo structure is the Central Anatolia Region. Sound widths were found to be in the ranges of Sol4-Sol5 and Sol4-La5.