Toplumsal cinsiyetin okul yöneticiliğindeki örgütsel sosyalleşme sürecine yansımaları

Abstract

Bu araştırmanın amacı, toplumsal cinsiyetin okul yöneticiliğindeki örgütsel sosyalleşme sürecine yansımalarının incelenmesidir. Nitel yöntemle tasarlanan araştırmanın çalışma grubunu Doğu Anadolu'da bir il merkezinde Fen veya Anadolu Liselerinde görev yapmış üç kadın ve üç erkek okul yöneticisi ile Fen veya Anadolu Liselerinde çalışan üç kadın ve üç erkek öğretmen olmak üzere toplam on iki kişi oluşturmaktadır. Araştırma verileri, yarı yapılandırılmış görüşme formu yardımıyla, okul yöneticileri ile yapılan yüz yüze iki oturum görüşme ve öğretmenlerle yapılan yüz yüze bir oturum görüşme ile toplanmıştır. Verilerin analizinde eleştirel söylem analizi ve içerik analizi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, içerik analizi bulguları, okul yöneticilerinin örgütsel sosyalleşme deneyimlerinin çoğunlukla informal ve tesadüfi yaşantılardan oluştuğunu göstermektedir. Başarılı bir sosyalleşmenin sonuçları açısından ulaşılan bulgular kararsız bir tablo oluşturmaktadır, başka bir deyişle örgütsel sosyalleşmenin başarılı olduğunu net olarak söylemek güçtür. İçerik analizi ve söylem analizi bulgularına göre toplumsal cinsiyetin, okul yöneticilerinin deneyimlerini biçimlendiren ve bu deneyimleri anlamlandırmada kullandıkları arka planı dolduran önemli bir etken olduğu görülmüştür. Bunun yanında örgütsel sosyalleşme deneyimlerinin gerçekleştiği örgütsel ve toplumsal bağlamın atearkil, korku ve güce dayalı bir kültürel yapısının olduğuna işaret eden ipuçlarına rastlanmıştır. Bu kültürel zeminde kadın okul yöneticilerinin erkeklerden daha fazla zorlandığına, nesne konumuna itildiğine, dışlandığına işaret eden bulgular vardır.

The aim of this study is to examine the reflections of gender on school administrators' organizational socialization process. The participants of the qualitative study are twelve participants, three women and men school administrators and three women and men teachers, from Science and Anatolian High Schools in a province in Eastern Anatolia. The research data was collected with the help of semi-structured interview form. The interviews were face to face. Two sessions were with school administrators; one session was with teachers. Critical discourse analysis and content analysis methods were used in analyzing of data. As a result of the research, content analysis findings indicate that school administrators' organizational socialization experiences are mostly informal and coincidental experiences. Findings regarding the results of successful socialization create an unstable picture. In other words, it is difficult to say clearly that organizational socialization is successful. According to the findings of content analysis and discourse analysis, it was seen that gender is an important factor that shapes the experiences of school administrators and fills the background which they use to make sense of these experiences. In addition, clues have been found indicating that the organizational and social context in which organizational socialization experiences take place has a cultural structure based on patriarchy, fear and power. On this cultural basis, there are findings indicating that female school administrators are forced more than men, excluded, pushed into an object position.