İbn Hacer el-Askalânî'nin (ö. 852/1448) hadis usûlündeki özgünlüğü

Abstract

Hadislerin tespiti ve doğru anlaşılmasında hadis ıstılahlarının ne kadar önemli olduğu bilinen bir husustur. İslâmî ilimlerin birçoğunda olduğu gibi hadis ilminin de kendine özgü bir usûlü vardır. Istılahların doğuşundan gelişim evrelerine kadar bu usûle katkı sağlayan nice âlim olmuştur. Hiç şüphesiz bu âlimlerden biri ve de hadis usûlün olgunlaşmasında en fazla katkısı bulunan muhaddis İbn Hacer el-Askalânî'dir. O, sadece kendinden önce yazılmış olan eserleri açıklamakla yetinmemiş kimi zaman tashih, kimi zamanda ilave bilgiler vermiştir. Hadis usûlünde yer alan tanımlara eklediği bazı kayıtlarla usûlün adeta çehresini değiştirmiştir. Bu nedenledir ki geliştirdiği usûl, itiraz ve ithamlara konu olmuştur. İbn Hacer'in usûl anlayışı, tenkit merkezli bir anlayıştır. Ayrıca birçok ilim dalında da söz sahibi olan Askalânî, daha çok hadis ilimlerinde temayüz etmiştir. İbn Hacer, usûlü'l-hadise katkısı tanımı yapılmamış kavramların tanımı yapmak, üçlü taksimi ikiye düşürmek, mutlak zikredilen konulara yeni şartlarla farklı bir boyut kazandırmak şeklinde ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada İbn Hacer'in hadis usûlündeki özgünlüğü konu edinmiştir. Bu konu çalışılırken, başka âlimlerin görüşlerine de başvurulmuştur. İbn Hacer'den önce yazılan ancak usûl kitaplarında yer almayan bazı konular da çalışmaya eklemişir. İbn Hacer'in özgünlüğünü ortaya çıkaran başlıca faktörler arasında; çevre, ilmi muhit, yetiştiği ortam, sahip olduğu kültürel birikim ve eleştirel bakışı incelenmiştir. Bu çerçevede İbn Hacer'in hadis usûlündeki otoritesi ve özgünlüğü ortaya konulmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: İbn Hacer, Usûl, Özgünlük.

We are aware of how important the hadith terminology is in the identification and correct understanding of the hadith. Just as in all Islamic sciences, the hadith has a unique method. From the birth of the terminology to the stages of its development, it has become a nice scholar contributing to this process. There is no doubt that one of these scholars was muhaddis Ibn Hajar al-Asgalani, perhaps the greatest contributor to the maturity of the hadith method. He has not given enough information to explain only the works written before him, but he has given additional information, such as correction. With some records he adds to the definitions contained in the hadith method, he has changed the face of style. The procedural objections he has developed are subject to accusations and accusations. The understanding of Ibn Hajer's method is an approach based on tench. Asgalani, who has a say in many branches of science, has become more prevalent in hadith sciences. In this work, which deals with Ibn Hajar's originality in the hadith process, the places where the authenticity of the subject matter manifests itself. While these issues are being discussed, the views of other scholars have been applied. It is important to add some topics that are not included among the hadith methods written before him. As the main factors that uncover the originality of Ibn Hajar; environment, scientific environment, environment, cultural accumulation and critical perspective are examined. In this frame, Ibn Hajer's work on the authority and authenticity of the hadith process has been studied. Key words: Ibn Hajar, Method, Originality.