Emniyet kültürü algısı ve çalışan performansa ilişkisi: Hava aracı bakım personeli üzerine bir araştırma

Abstract

Emniyet kültürü havacılık sektörünün ayrılmaz bir parçasıdır. En ufak bir hatanın büyük can ve mal kayıplarına yol açabildiği havacılık sektörü; emniyet kavramına en çok önem veren ve ciddiyetle uygulayan ulaşım sektörü konumundadır. Bu kapsamda havacılık kurum ve işletmelerinde uygulanan emniyet kültürünün çalışan performansını etkilemesi muhtemeldir. Bu çalışmanın amacı; emniyet kültürü algısı ile çalışan performansı kavramları arasındaki varsayılan ilişkiyi ve etkiyi ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın diğer bir amacı da, emniyet kültürü ve performans algılarının demografik değişkenlerle (yaş, cinsiyet, eğitim ve çalışma süresi) olan ilişkisini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda Ankara, İstanbul, İzmir ve Malatya illerinde kamu ve özel sektörde çalışan 223 katılımcıya araştırma ölçekleri ve demografik değişkenleri içeren anket uygulanmıştır. Yapılan anket sonucunda elde edilen veriler SPSS 21.0 ile analiz edilmiştir. Güvenilirliği sağlanan ölçeklere sırasıyla açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Faktör analizleri sonrası oluşan faktörlere ise korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda, bağlamsal performans ile emniyet kültürü algısı arasında istatiksel açıdan anlamlı ve pozitif bir ilişki ortaya çıkarken, görev performansı ile emniyet kültürü algısı arasında bir ilişki bulunamamıştır. Yapılan regresyon analizi sonucunda ise bağlamsal performanstaki değişimlerin %7'si, görev performansındaki değişmelerin ise %37,4'ünün emniyet kültürü algısından kaynaklandığı tespit edilmiştir. Ayrıca demografik değişenler ile emniyet kültürü algısı ortalamalarının yaş ve çalışma süresi açısından farklılaştığı, cinsiyet ve eğitim düzeyi açısından ise farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Demografik değişenler ile performans algısı ortalamalarının ise yaş, eğitim düzeyi ve çalışma süresi açısından farklılaştığı, cinsiyet açısından ise farklılaşmadığı tespit edilmiştir.

Safety culture is an integral part of the aviation industry. The aviation sector where the smallest mistake can lead to great loss of life and property; is the transportation sector that attaches the utmost importance to the concept of safety and seriously implements it. In this context, safety culture applied in aviation institutions and enterprises is likely to affect employee performance. The purpose of this study is to determine and reveal the hypothesized causal and correlational relationship between perception of security culture and performance of aviation maintenance personnel. For this reason, a questionnaire form comprising of the measurement instruments and demographic questions were applied to 223 public and civil sector respondents working in Istanbul, Ankara, İzmir and Malatya provinces. The collected data were analyzed via IBM SPSS 20.0 for Windows. The measurement items were subjected to exploratory factor analyses and confirmatory factor analyses subsequent to the reliability analysis in terms of content and construct validity (p < ,05). Correlations and regression models were conducted through the latent variables acquired from the factor analysis. Correlation analyses demonstrated significantly positive high-level of correlations among safety culture and contextual performance, but no correlations among safety culture and contextual performance can be observed. Regression analysis resulted in a model whereby 7 % of the explained variance in perceived contextual performance is accounted for by safety culture and 37,4 % of explained variance in perceived task performance is accounted for by safety culture. Demographic- wise, the respondents differed in terms of their mean level of safety culture according to educational level and age but no difference was discerned regarding the tenure and gender variables. Also the respondents differed in terms of their mean level of personnel performance perception according to educational level, tenure and age but no difference was discerned regarding the gender variable.