Roman tekniği açısından Cemşîd ü Hurşîd (Ahmedî)

Abstract

Ahmedî, Divan edebiyatının 14.yüzyıldaki önemli şairlerinden biridir. Kaleme aldığı Cemşîd ü Hurşîd adlı mesnevisinin konusunu Salman-ı Saveci'den almış olmasına rağmen eserini telif hale getirmiştir. Divan edebiyatında en çok kullanılan nazım şekillerinden biri olan ve edebiyatımıza Fars edebiyatından geçen mesneviler, yazıldığı dönemlerde toplumun hikâye ve roman ihtiyacına cevap veren anlatmaya dayalı türlerden biridir. Bu çalışmada Ahmedî'nin yazmış olduğu Cemşîd ü Hursîd'in roman türüyle olan ilişkisi, benzer ve farklı yönleri ele alınarak mesnevilerin romanın sahip olduğu unsurlann ve anlatım tekniklerinin ne kadarına ve ne ölçüde sahip olduğu irdelendi. Sonuçta mesnevilerin romanın bünyesinde bulundurduğu pek çok unsura sahip olduğu; buna rağmen gerek romana ait unsurlann kullanılışındaki titizlik ve aynntılara yer verme gerekse anlatım tekniklerinin bilinçli kullanımı bakımlanndan romandan aynldığı; ancak romans diyebileceğimiz türe özgü niteliklere sahip olduğu görüldü. Anahtar Kelimeler: 14.yy, Ahmedî, Cemşîd, Hurşîd, Mesnevi.

Ahmedi is one of the important poets of Classical Turkish Litrary in 14th century. Although he derived his book Cemsid u Hursid's plot from Salman-i Saveci, he finally reconcile it. Mathnawies, which passed into our literature from Persian Litrary and is one of the most used verse configuration in Classical Turkish Litrary, are classes of literature which depend on verbalism and functionned as novel and story for the society when they were written. In this study, The relation, the differences and simalarities between novel class and Ahmedi's Cemsid u Hursid is analised and it is questionned that how much of the characteristics, components and techniques of the novel class does his book involves. Consequently, it is understood that Mathnawies contain many components that novels include but it differs from a novel in accuracy and counciously usage of novel class components and in giving details, and hence it can be said that it contains some characteristics and components that are peculiar to novel.