Türkiye eğitim sisteminde okul disiplininin Avrupa Birliği ülkeleri ile karşılaştırmalı analizi

Abstract

Bu araştırmada, Türkiye ve Avrupa birliği ülkelerinden Almanya, Fransa ve İngiltere eğitim sistemlerinde okul disiplini konusunda yapılan yasal düzenlemeler, uygulamalar ve yaptırımları tanımlayarak, mevcut durumu ortaya koymak ve bu ülkelerin uyguladıkları okul disiplinleri arasındaki yapısal ve işlevsel benzerlikler ve farklılıkları değerlendirerek okul disiplinini birçok boyutuyla incelemek ve karşılaştırmak amaçlanmıştır. Betimsel Bir çalışma olan bu araştırmanın evrenini, Malatya ili Merkez ilçedeki 12 İlköğretim ve 11 Ortaöğretim kurumundan seçilen yönetici ve öğretmenler ile Almanya'da çalışan 10 Türk Öğretmen, Fransa'da çalışan 10 Türk öğretmen ve İngiltere'de çalışan 10 Türk öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen bazı sonuçlar aşağıdadır: 1- Türkiye ve Avrupa Birliği ülkelerinden Almanya, Fransa ve İngiltere okul disiplinini düzenleyen yasal dayanakların, her ülkede merkezi yönetim tarafından belirlendiği,ancak Türkiye'de merkezi yönetimin bu konuda okula fazla yetki bırakmadığı görülürken; Almanya, Fransa ve İngiltere'de daha çok yerel yönetimin ve okulların daha yetkili oldukları görülmektedir. 2- Türkiye'deki okul disiplini yönetmeliği ilköğretim ve ortaöğretim kademeleri için ayrı ayrı ve Bakanlık tarafından ayrıntılı olarak hazırlanmışken, Almanya, Fransa ve İngiltere'de ki genel dayanakta kademe ayrımı yapılmamıştır. 3- Yasal dayanakların amacı, Türkiye yönetmeliklerinde daha çok genel vatandaşlık bilincini geliştirme, ülke bütünlüğüne saygı ilkelerinden başlayarak, bireysel gelişme, topluma saygı ve ahlaki kurallara uyma olarak birçok detayda verilirken; Almanya Eğitim Yasasında daha çok demokrasi, barış, özgürlük, insan onuru ve cinsiyetler arası eşitlik temelinde kişiliklerin gelişmesini sağlama amaç edinilmiştir. Fransa Eğitim Yasasında ise bireylere eşit şanslar sunabilme ve başarılı bir eğitim süreci hedeflenerek yine Almanya Eğitim Yasasında olduğu gibi kadın erkek eşitliğini geliştirmek, her türlü şiddet ve ayrımcılığa karşı savaşmak ve toplumla benzeşmek amacı yer almaktadır. İngiltere Eğitim Yasanına bakıldığında daha genel bir amacın yer aldığı; karşılıklı anlayış ve iletişimi güçlendirme, davranışları en yüksek standartlara çıkarma ve geliştirme, bireyleri sorumluluk üstlenmeleri konusunda cesaretlendirme gibi hedeflerin yer aldığı görülmektedir. 4- Dayanaklarda düzenlenen ?öğrenciden beklenen davranışlar? kapsamında Türkiye düzenlemesinde daha soyut ve toplumsal düzene ilişkin yani vatandaşlık bilinci ve becerileri geliştirecek davranışlar tanımlanırken; Almanya, İngiltere ve Fransa düzenlemelerinde daha somut, uygulamaya dönük, basit ve bireyi geliştirecek davranışların tanımlandığı görülmektedir. 5- Türkiye ve Fransa eğitim sistemlerinde uygulanan yaptırımlar daha çok uyarma ve toplumsal itibarı düşürecek kınama ve bir haktan bireyi men etme şeklinde yorumlanabilinecek okuldan uzaklaştırma şeklinde cezaların olduğu görülmektedir. İncelemeler sonucunda davranış değiştirmeye ve iyileştirmeye yönelik ciddi bir çalışmanın olmadığı sonucuna varılabilir, ancak Fransa düzenlemesinde yer alan ?toplum yararına çalışma? gibi bir ceza diğer ülkelerde olmayan ve daha yapıcı bir yaptırım olarak görülmektedir. İngiltere'de ise yaptırımların daha çok davranışa yönelik olduğu, bireyin kişiliğini ve toplumsal statüsünü zedeleyici bir yaptırımın olmadığı ve bununla birlikte iyileştirme etkinliklerine daha fazla yer verildiği görülmektedir. Ülkelerin tümünde iyileştirme etkinlikleri genellikle okulların rehberlik servisleri aracılığıyla ve veli işbirliği ile sürdürülmektedir. 6- Okul disiplini kavramı deneklerin tümü tarafından genel olarak kurallar bütünü olarak tanımlanırken, ülkelere göre bazı küçük farklılıklarla beraber topluma uyum süreci, toplumun ahlak gelişimini yönlendirmek için kültür seviyesi ile ilişkili bir olgu, ev ve okul işbirliği halinde oluşturulacak davranışlar bütünlüğü olarak değerlendirilmiştir. 7- Türkiye Milli Eğitim sisteminde okul ve sınıf kurallarını belirleyici olarak Milli Eğitim Bakanlığı, okul yönetimi, öğretmenler kurulu, öğretmenlerin kendileri ve öğretmen-öğrenci birlikteliği söz konusu iken; Almanya, Fransa ve İngiltere'de ise merkezi yönetimden çok yerel yönetim ve okul yönetiminin belirleyici olduğu görülmektedir. Avrupa ülkelerinde okul ve sınıf kurallarını belirlemede ailelerin ve öğrencilerin de etkin oldukları görülürken, bu durumun Türkiye'de de son zamanlarda okul gelişim modelinin uygulandığı okullarda görüldüğü tespit edilmiştir. 8- Araştırma kapsamında yer alan dört ülkedeki öğretmen ve yöneticilerin tümünün yasal dayanaktan haberdar oldukları, yönetici ve öğretmenlerin okul ve sınıf disiplinini düzenlerken bu dayanakları dikkate aldıkları tespit edilmiştir. 9- Türkiye'de, öğrencilerin birbirlerine uyguladıkları şaka mahiyetli itişmeler, kavgalar ve kullandıkları kötü sözler ile sınıfta konuşma, derse geç gelme, kılık-kıyafet düzenine uyulmaması düzeni bozan davranışlar olarak görülürken; Almanya, Fransa ve İngiltere'de ise dersin akışını bozma, derse karşı ilgisizlik gibi davranışlar bu tür davranışlar olarak görülmektedir. 10- Türkiye ve Almanya'da, öğrenciler arasında yaşanan kavgalar ve özellikle de erkek öğrencilerin birbirlerine uyguladıkları şiddet olayları, Fransa ve İngiltere'de ise derse karşı ilgisizlik, derste yüksek sesle sohbet etme, dersin akışını bozma gibi davranışlar ciddi boyutta düzeni bozan davranışlar olarak görülmektedir. 11- Okullarda görülen çok tehlikeli ve şiddet içeren davranışlar konusunda tüm ülkelerdeki denekler ortak görüş belirtmişlerdir. Deneklerin görüşlerine göre öğrencilerin birbirlerine uyguladıkları ve yaralanmalarla sonuçlanan fiziksel şiddet ile Almanya ve Fransa'da öğrencilerin ayrımcılık sonucu birbirlerine uyguladıkları psikolojik baskı okullarında yaşanan çok tehlikeli ve şiddet içeren davranışlar olarak tanımlanmıştır. 12- Sınıf ve okul düzeyinde alınan önlemler açısından bir karşılaştırma yapıldığında ülkelerin tümünde öğrenciyle birebir görüşmenin alınan ilk önlem olduğu görüşü benzerlik göstermektedir. Disiplin sorununa karşı alınan önlemler açısından en kapsamlı önlemlerin İngiltere okullarında alındığı, Türkiye ve Fransa'da ciddi sorunlarda okul yönetiminin devreye girdiği ve yönetmelikle belirlenen disiplin kurallarının uygulandığı; Almanya'da ise öğretmen veli işbirliği ile sorunun giderilmeye çalışıldığı görülmektedir. 13- Öğretmenlerin uyguladıkları disiplin yaptırımları konusunda benzer görüşler tespit edilmiştir. Okul disiplininde yaptırımlara bakıldığında araştırma kapsamındaki tüm ülkelerde uyarı cezasının bulunduğu, disiplin kururluna sevk etme, okul yönetimi ve disiplin kurulu tasarrufuyla kınama, okul değiştirme ve okuldan uzaklaştırma cezalarının verildiği görülmektedir. Fransa ve İngiltere'de ise bunların dışında, öğrenciyi köşede bekletme, yazı yazma, herkesin görebileceği bir yerde öğrenciyi oturtma gibi bazı farklı yaptırımların olduğu da görülmektedir. Çok tehlikeli ve şiddet içeren davranışlar için ise tüm ülkelerde ?okuldan uzaklaştırma? cezası verilirken İngiltere'de bu kapsamda öğrenciyi çocuk mahkemesine yönlendirme yaptırımının da uygulandığı görülmektedir. 14- Disiplin yaptırımlarının uygulanması konusunda Türkiye'de, okul disiplin kurulunun öncelikle yetkili ve etkin olduğu, ciddi boyutta şiddet içeren davranışların ise il disiplin kuruluna sevk edilerek cezanın uygulandığı görülürken; Almanya, Fransa ve İngiltere'de ise okul düzeyinde velilerle işbirliği halinde önce iyileştirme çalışmalarının yapıldığı, eğer davranışta bir düzelme olmuyorsa yaptırımın uygulandığı görülmektedir. 15- Araştırma kapsamındaki ülkelerin tümünde disiplin sorununda iyileştirme çalışmaları ve destek hizmetlerinin öncelikle okulların rehberlik servisleri tarafından yapıldığı görülmektedir. Ayrıca bu kapsamda sosyal etkinlikler ve veliler için düzenlenen bilgilendirme seminerlerinin yapıldığı da görülmektedir. Bu konuda en kapsamlı iyileştirme çalışmaları İngiltere'de görülmekte; buradaki okullarda istenmeyen davranışı düzeltme amaçlı özel bir iyileştirme ekibinin olduğu ve yıl boyunca çeşitli eğitim çalışmalarının yapıldığı belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Disiplin, Okul Disiplini, Sınıf Disiplini, Yasal Dayanak, Yaptırım, Önlem

In this research, it is aimed to compare the current situation of school discipline of Turkey, Germany, France and England by analyzing the discipline legislation and foundation of these countries and determine the similarities and differences of school discipline between these conutries. As being a descriptive study, a scale has been done among the 45 administrators and teachers who work in Malatya central schools and 30 Turkish teachers who work in Germany, France and England schools. Some results from the study are as follows: 1- The school discipline legislation of Turkey, Germany, France and England has been arranged by the central management of these countries. However, it has been seen that while the government don?t let much authorıty to schools in Turkey; in Germany, France and England local managements and schools have more authorıty to arrange their spesific school policies. 2- The school discipline for primary education and secondary education of Turkey is arranged by the Ministry of Education separately; however, in Germany, France and England there is no difference between level of schools for school discipline policies. 3- The aim of these legal regulations are: In Turkey; to develop citizenship consciousness, personal development, respect for society and unıty of the country. In Germany; to develop democracy, peace, freedom, respect for the honour of person and differences between genders. In France; to provide equal rights for individuals and fight against the violence and discrimination. In England; to respect and strengthen communication between individuals, develop good behaviour and responsibilities of individulas. 4- In the part of ?Expected Behaviours from Students?, while describing the behaviours that willl be able to develop the citizenship consciousnessin Turkey; there are more specific, applicable and simple descriptions that willl be able to develop individuals in Germany, France and England. 5- Sanctions that are used in Turkey and France Education System are warning, condemnation and suspension from school. During the research it has been seen that there are not more work to change and redevelop the misbehaviour but in France there is a sanction called ?working for the benefit of society? which is not available in other countries. In England there are more redevelopments to change misbehaviour of the students. These are such kind of sanctions that are devoted to the behaviours. In all countries schools have counselor services for redevelopmnet activities. 6- While it has been described as the integrity of the rules in all countries, it has been evaluated as conformity porcess to the society, behaviours taht will be able to ocur with the cooperation between home and school. 7- In Turkey, school rules are arranged by mostly the Ministry of Education, School Management, teacher Commisson of the schools and students. In Germany, France and England it is arrenged by local managements and schools more than central management. 8- It has been found that all the teachers included in the research are aware of the legal regulations and they pay attention to them while arranging school and classroom rules. 9- For the misbehaviours that destroy the order of schools are explained as romping, fighting as a joke, talking duruing the lessons, beeing late for the school and not obeying dress code. In Germany, France and England, spoiling the flow of the lessons, being indiffrent to the lessons are shown as this kind of misbehaviour. 10- In Turkey and Germany while the fights, mostly among boy students, which end with injuries of students are seen as serious misbehaviours that ruins the order; in France and England talking loudly and spoiling the flow of the lessons are considered as serious misbehaviours. 11- All the experimental teachers in the research share the same idea for more dangerous misbehaviours that includes violence. According to them, the physcical violence that results with injuries are this kind of misbehaviours. In Germany and France the psychological violence that students use for discrimination is considered in this group also. 12- The precautions that are taken in schools and clasrooms are seen similar. For the first precaution teachers take is negotiating with students. While the most inclusive precautions have been taken in England; in Turkey and France school management intervene for more serious problems and in Germany it has been taken as cooperation of parents with the teachers. 13- It has been found that all the experimantal teachers share the same idea for discipline sanctions. In all these countries there are warning, condemnation and suspension from school sanctions. In France and England, except these sanctions there are some as making the student wait in the corner of the class and sitting them in the corridor that all the students are able to see them easily and writing at the weekend. For more dangerous misbehaviours, suspension sanction has been implemented in all the experimental countries. 14- For the implementaion of discipline sanctions it has been seen that school discipline commission is more effective in Turkey. For more serious misbehaviour the province discipline commission is qualified. In Germay, France and England, it has been seen that firstly, school and parents are in a cooperation for redevelopment of the misbehaviour. If there is no development in the behaviour then sanctions are used in these countries. 15- It has been seen that in all experimental countries the fisrt redevelopment work is conselling the students. Moreover, the social activities and seminars for parents are seen in this category. The most inclusive redevelopment work has been done in England. to redevelop the misbehaviour there are special teams that work during education year and do different kinds of activities until solving the problems. Key words: Discipline, School Discipline, Classroom Discipline, Legal Regulation, Sanction, Precaution