Abstract:
Öz:
İslâm’ın erken dönemden itibaren “imam”, kendisine uyulan, önder anlamları sebebiyle cemaate
namaz kıldıran kimse için kullanılan bir sözcük olsa da zamanla siyasi içerik kazanmış bir kavram
olarak “halife” ile eş anlamlı olacak şekilde kullanılmış ve toplumun başında bulunarak onları sevk
ve idare eden kimse için de kullanılmaya başlanmıştır. Kur’an’da Hz. Peygamber’in vefatından sonra
devletin başına kimin geçeceği meselesine doğrudan değinilmediği gibi hadislerde de doğrudan bu
mesele yer almamıştır. Bu nedenle tarih boyunca Müslümanlar bu konuda Kitap ve Sünnetin genel
ilkelerinden hareketle tutum belirlemeye çalışmışlardır. Bu makalede önce “imam” kavramının
Kur’ân’da kullanıldığı anlamlar tespit edilmeye ve akabinde “imam” kavramı ile “hilâfet” kavramı
arasındaki anlam ilişkisi ortaya konulmaya çalışılacaktır. İslâm ümmeti içerisinde ilk teşekkül eden
mezheplerin imâmet/hilafet ile ilgili olduğu düşünüldüğünde fırkaların bu konudaki görüşlerini aktarmak mezheplerin tanınması ve bilinmesi noktasında büyük bir önem arz ettiği için çalışmanın
sonunda mezheplerin imamete dair görüşleri aktarılacaktır. İtikadî mezheplerin “imâmet-hilâfet”
görüşlerine bütüncül bir bakışın İslam’ın erken döneminden itibaren teşekkül etmiş olan mezheplerin görüşlerinin anlaşılmasına katkıda bulunacağı izahtan varestedir.
Anahtar Kelimeler: İmam, imamet, halife, hilafet, itikadî mezhepler.
