Yazar "Doğan, Mehmet Sadık" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 3 / 3
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Adıyaman ili Kahta ilçesi halk danslarının kökenleri üzerine kültürel bir analizetimolojik köken - mizansen - müzikal yapı - kültür ilişkisi(İnönü Üniversitesi, 2019) Doğan, Mehmet SadıkBu çalışmada, Adıyaman ili Kâhta ilçesinde yer alan halk danslarının; etimolojik kökenlerinin, oyun mizansenlerinin (koreografi), müzikal içeriklerinin ve bölge kültürünün diğer öğeleri ile ilişkilerinin kökenleri üzerine kültürel bir analiz yapılmıştır. Kültür, insani bir öğe olması nedeniyle yaşatıldığı bölgede organik bir özellik göstererek sürekli devinmektedir. Bu gelişim ve devinim, yerel halk danslarına da yansımaktadır. Halk dansları, tüm dünya coğrafyasında önemli bir kültür ürünüdür ve müzik etnolojisi ile beraber dans etnolojisi alanı içerisinde ele alınması gereken, görsel ve işitsel niteliklerinden dolayı yapısında çok önemli kültürel kodları barındıran özel bir konudur. Özellikle bu tez çalışmasında yer alan verilerin; Doğu-Batı mitolojisini birleştiren Kommagene Medeniyetinde Tanrısal öğelerin bulunduğu Nemrut Dağı ve Anadolu coğrafyasındaki en eski yerleşim yerlerinden biri olan Samsat (Samosat) Bölgesi'ne yakınlığı ile bilinen Kâhta yöresine ait olması, çalışmanın önemini daha fazla artırmaktadır. Bu çalışmanın kuramsal çerçevesini, müzik ve dans etnolojisi disiplini içerisinde Kâhta Halk Dansları'na ait verilerin kültürel analizleri oluşturmaktadır. Çalışmada başvurulan yöntemler, nitel ve betimsel özellikler taşımaktadır. Çalışmaya ait veriler literatür taraması, görüşme ve gözlemler, içerik analizi ve müzikal yapı analizi yapılarak elde edilmiştir. Elde edilen verilerdeki kültürel kodlar çözümlenerek Kâhta yöresi yerel danslarına ait yapısal kökenler ortaya konulmaktadır. Adıyaman Yöresi genelinde, halay danslarının en yoğun görüldüğü yerlerin başında Kâhta ilçesi gelmektedir. Bulgularda yer alan verilere göre; Kâhta halk dansları yapısal olarak (icra temposu ve sözcük anlamları dâhilinde) 'Grani', 'Düz' ve 'Dik' danslar olmak üzere üç grupta ele alınmıştır. Bu dansların toplumsal açıdan cinsiyet rollerine göre 'kadın', 'erkek' ve 'karma' olarak icra edildiği görülmüştür. Oran olarak en yüksek oyun türünün 'karma' olduğu anlaşılmıştır. Bu durumun nedeni, üretim biçim ve ilişkileri açısından bölgede tarım, hayvancılık ve tüm işlerin kadın-erkek imecesiyle gerçekleşmesi ve geniş aşiretler halinde yaşayan bölgedeki toplulukların sevinçte ve kederde ortak olmaları ve bu ortaklığın her iki cinsiyetçe de dans icralarında paylaşılmasıdır. Dans mizansenlerini oluşturan konularda; tarımsal faaliyetler dâhilinde iş ve üretim ilişkileri, toplumsal ilişkiler, insan ve tabiat/hayvan ilişkisi, kişi isimleri ve kıyafet/takı/aksesuar temalarının yer aldığı saptanmıştır. Kâhta halk danslarının, genellikle halay uygulamalarından dolayı temaslı bir şekilde icra edildiği görülmüştür. Etimolojik olarak dans isim ve aksesuarlarında; bölgedeki etnik demografi ve tarihsel verilerle de bağlantılı bir biçimde, Kürtçe, Türkçe, Farsça, Arapça ve eski Yunan/Roma bağlantılı Rumca sözcükler olduğu tespit edilmiştir. Ezgilere ait müzikal yapı analizleri yapılırken, Geleneksel Türk Halk Müziği formları dâhilinde ezgi notalarında bulunan karar sesi, güçlü sesi, (varsa) değiştirici işaret/işaretleri, makam dizisi, ses genişliği, usulü, icrada kullanılan metronomu ve ezgiyi oluşturan ses dizisi gibi unsurlar kültürel analizlere olanak sağlayacak ölçüde ele alınmıştır. Müzikal yapı bakımından Kâhta yöresine ait halk dansları ezgilerinin genellikle; 'La' karar sesine, 'Re' güçlü sesine, 'Si bemol2' değiştirici işaretine ve buna bağlı olarak 'Uşşak' makam dizisine sahip olduğu, 5-6 ses genişliğinde, 2/4'lük usulle ve 100 ile 120 metronom değeri arasında icra edildiği görülmüştür. Sözlü versiyona sahip dans ezgilerinin genelinde Türkçe ve Kürtçe söz varyantlarının bulunduğu, bu sözlerin dans icralarında pek kullanılmadığı ve ezgilerdeki melodik yapının ön planda olup sözlü ezgilerin daha az tercih edildiği saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Adıyaman, Kâhta, Halk Dansları, Dans Etnolojisi, Kültürel Analiz.Öğe Adıyaman Yöresi Türkülerinin Müzikal Analizleri Üzerine Bir Araştırma(Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 2016) Karkın, Adnan Metin; Doğan, Mehmet SadıkÖz: Halk türküleri ilgili olduğu yörenin sosyo-kültürel yönlerini, tarihsel süreçteki konumunu, demografik özelliklerini ve estetik görüşünü yansıtır. Halk müzikleri, organik bir varlık gibi sürekli gelişir ve halkın ortak duyuşuna göre güncel kimliğini alır. Halk müzikleri, en duru hali ile etnomüzikoloji'nin araştırma sahası içerisinde bulunan kültürel müziklerdir. Adıyaman yöresi türküleri de bu bağlamda araştırılıp, ilgili alan içerisinde değerlendirilmesi ve yorumlanması gereken kültür ürünü olan yerel müziklerdir. Anadolu coğrafyasında müzikal içerik bakımından çok zengin yapısal özellikleri bulunan yöresel türküler mevcuttur. Adıyaman, bu kültürel zenginlikler içerisinde türküleri ile tanınan bir yöredir. Adıyaman yöresi türküleri, tarihsel süreç içerisinde geçmişi çok eskilere dayanan ve birçok medeniyetin etkilerini barındıran yapıya sahiptir. Bu türküler, çevre yörelerin halk müziği yapıtlarına göre spesifik özellikler taşıyan özgün müzik eserleridir. Bu çalışmada, TRT kurumu Türk halk müziği repertuvarında bulunan ve yöre halkı tarafından yaygın olarak bilinen Adıyaman yöresine ait 10 adet türkü ele alınarak müzikal analizleri yapılmıştır. Bu türkülere ait; makam dizileri, karar sesleri, güçlü sesleri, ses genişlikleri, değiştirici işaretleri, usulleri, metronom değerleri ve kullanılan ses dizileri saptanmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda; yapısal ve makamsal analizlere ait tablolar oluşturulmuş ve genel bir değerlendirmeye varılmıştır Başlık (İngilizce): A RESEARCH ABOUT THE MUSICAL ANALYSES OF THE FOLKS SONGS IN THE ADIYAMAN REGION Öz (İngilizce): Folk songs reflect the socio-cultural aspects, status during the historical process, demographic properties and esthetic view of the regions they belong to. Folk melodies have a very big contribution to the formation of universal music sorts. Sorts of folk music continually develop like an organic creature and attain their contemporary shape according to the common perception of the society. The Greek origin "etnos" word represents the root of the "ethnic" concept. The term Ethnomusicology derived from this root means, within the context of Musicology, the intensification of music on local cultures. In their plainest formats, folk songs represent the cultural music sorts covered by the research scope of Ethnomusicology. The folk songs of the Adıyaman Region represent local songs that are cultural products that should be researched into within this scope and evaluated within the pertinent field. Anatolian Geography has folk songs that have very rich structural properties in terms of musical content. The Adıyaman region is known for its folk songs within this cultural richness. The folk songs of the Adıyaman region are deeply rooted within this historical process and host the influences of many civilizations. These folk songs are authentic arts of music that possess specific properties vis-a-vis the folk musical compositions of the surrounding regions. In this study, musical analysis of 10 folk songs belonging to the Adıyaman region and taking place in TRT repertoire were carried out. The tune strings, reversion sounds, strong sounds, sound widths, altering signs, practices, metronome values and the used sound strings have been identified for such folk songs. Pursuant to the findings obtained, tables were created for the structural and tune analyses and a general evaluation were madeÖğe ANADOLU SUFİLİĞİNİN OLUŞTURDUĞU ÇALGI ALGISI ÜZERİNE KÜLTÜREL BİR ANALİZ: ‘BAĞLAMA’ VE ‘NEY’ ÖZELİNDE ÇALGININ İNSANLAŞTIRILMA VE İLAHLAŞTIRILMA SÜRECİ(Alternatif Politika, 2018) Dönmez, Banu Mustan; Doğan, Mehmet SadıkÖz: Anadolu sufiliği içerisinde çalgılara atfedilen algı, insan-Tanrı-evren özdeşliği düşüncesinin çalgılar aracılığı ile oluşturulan metaforizasyonuna ilişkindir. Bu çalışmada, insanın çalgıyla özdeş algılanması ve bu algının metaforlarla ifade edilmesi durumu, “bağlama” ve “ney” özelinde ele alınmıştır. Bu çalışmada, Türk dili ibare ve deyimlerinden, Türk Yöresel Müziği söz varlığından ve Mevlana’nın Mesnevi adlı eserinden hareketle, Anadolu sufiliğinin oluşturduğu çalgı algısı üzerine yapılan saptamalara yer verilmiştir. Özellikle bağlama ve ney çalgısı özelinde; çalgının insanlaştırılma ve ilahlaştırılma süreci irdelenmiştir.Çalışmada öncelikle sufi ve tasavvuf kavramlarının etimolojik kökenleri, tanımları, kaynakları ve ardından sufi dünya algısı içerisinde müziğin yeri üzerinde durulmuştur. Öncelikle insan-çalgı özdeşliği algısının Türk diline ait ibare ve deyimlerdeki varlığı, örnekleriyle analiz edilerek gösterilmiştir. Daha sonra çalgı-insan-Tanrı özdeşliğine ilişkin algı, “bağlama” özelinde Türk Yöresel Müziği söz varlığı içerisinde, “ney” özelinde ise Mevlana’nın Mesnevi eserinin girişindeki anlatımla gösterilmiştir. Çalışmada, Anadolu müzik kültüründe çalgıların, türkü yakıcısı (bağlama için) ya da besteci (ney için) ile özdeş olarak algılandığı ve sufi dünya algısının çalgıları insana benzetmek ve insanı çalgıyla ve Tanrıyla özdeşleştirmek biçiminde algılandığı sonucuna ulaşılmıştır.
