ANADOLU SUFİLİĞİNİN OLUŞTURDUĞU ÇALGI ALGISI ÜZERİNE KÜLTÜREL BİR ANALİZ: ‘BAĞLAMA’ VE ‘NEY’ ÖZELİNDE ÇALGININ İNSANLAŞTIRILMA VE İLAHLAŞTIRILMA SÜRECİ
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2018
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Alternatif Politika
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Öz: Anadolu sufiliği içerisinde çalgılara atfedilen algı, insan-Tanrı-evren özdeşliği düşüncesinin çalgılar aracılığı ile oluşturulan metaforizasyonuna ilişkindir. Bu çalışmada, insanın çalgıyla özdeş algılanması ve bu algının metaforlarla ifade edilmesi durumu, “bağlama” ve “ney” özelinde ele alınmıştır. Bu çalışmada, Türk dili ibare ve deyimlerinden, Türk Yöresel Müziği söz varlığından ve Mevlana’nın Mesnevi adlı eserinden hareketle, Anadolu sufiliğinin oluşturduğu çalgı algısı üzerine yapılan saptamalara yer verilmiştir. Özellikle bağlama ve ney çalgısı özelinde; çalgının insanlaştırılma ve ilahlaştırılma süreci irdelenmiştir.Çalışmada öncelikle sufi ve tasavvuf kavramlarının etimolojik kökenleri, tanımları, kaynakları ve ardından sufi dünya algısı içerisinde müziğin yeri üzerinde durulmuştur. Öncelikle insan-çalgı özdeşliği algısının Türk diline ait ibare ve deyimlerdeki varlığı, örnekleriyle analiz edilerek gösterilmiştir. Daha sonra çalgı-insan-Tanrı özdeşliğine ilişkin algı, “bağlama” özelinde Türk Yöresel Müziği söz varlığı içerisinde, “ney” özelinde ise Mevlana’nın Mesnevi eserinin girişindeki anlatımla gösterilmiştir. Çalışmada, Anadolu müzik kültüründe çalgıların, türkü yakıcısı (bağlama için) ya da besteci (ney için) ile özdeş olarak algılandığı ve sufi dünya algısının çalgıları insana benzetmek ve insanı çalgıyla ve Tanrıyla özdeşleştirmek biçiminde algılandığı sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Alternatif Politika
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
10
Sayı
1
Künye
DÖNMEZ B. M,DOĞAN M. S (2018). ANADOLU SUFİLİĞİNİN OLUŞTURDUĞU ÇALGI ALGISI ÜZERİNE KÜLTÜREL BİR ANALİZ: ‘BAĞLAMA’ VE ‘NEY’ ÖZELİNDE ÇALGININ İNSANLAŞTIRILMA VE İLAHLAŞTIRILMA SÜRECİ. Alternatif Politika, 10(1), 22 - 42.
