Yazar "Dolap, Mustafa" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Şanlıurfa müziğinde okunan hoyratlar üzerine bir inceleme
    (İnönü Üniversitesi, 2021) Dolap, Mustafa; Kamı?loğlu, Ramazan
    Kelime anlamı sertçe ve kaba manasına gelmektedir. Hoyrat okumak, feryat etmek haykırmak olarak da adlandırılmaktadır. Hoyrat oktav seslerden okunduğu için tüm nefesi ile haykırarak okunmaktadır. Şanlıurfa müziğinde önemli bir yeri olan hoyratın genellikle ülkenin doğu bölgesinde Urfa, Diyarbakır, Kerkük ve Elazığ'da yaygın olarak okunduğu gözlemlenmektedir. Halk edebiyatının ürünü olan maninin cinaslı olarak uzun hava formatında (irticalen) söylenen ezgiler hoyrat olarak adlandırılmaktadır. Hoyratı maniden farklı kılan en belirgin özelliklerinden biri de her zaman cinaslı olmasıdır. Cinasın kelime manası başta söylenen söz ile sonda söylenen sözün edebi olarak uyması şeklidir. Cinaslı manilerin uzun hava formatında okunması hoyratın maniden farkını ayırt ettiğini göstermektedir. Şanlıurfa müziğinde icra edilen hoyratın genellikle tiz sesli perdelerden başlayıp pes seslerde bitirildiği görülmüştür. Dolayısıyla ses aralığı geniş olduğu için icrasını da epey zor hale getirmektedir. Kaynaklarımızda çeşitli makamlarda hoyratın olduğu bilinse de günümüzde genelde "Hicaz", "Uşşak" "Hüseyni" ve "Segâh" makamı dizisinde daha çok hoyratın olduğu görülmektedir. Hoyratlara sıklıkla sıra gecelerinde, düğünlerde, dağ yatılarında, asbap gecelerinde ve ağıtlarda rastlanmaktadır. Gurbet, sıla, aşk, sevgi, hüzün, hasretlik, ölüm gibi konuları olan hoyratın, Şanlıurfa'da daha çok erkek ağzından okunduğu ve sesi güçlü olan kişiler tarafından okunması, icrasının zor olduğunu göstermektedir. Günümüzde Şanlıurfa müziğinde uzun hava türü olan hoyrata sıklıkla rastlanmaktadır. Sıra gecelerinde branş olarak "Hoyratçılar" bulunmaktadır. Ritimli ezgiler söylenen hoyrat müziğe farklı bir ahenk katarak dinleyicileri heyecan içinde coşturmaktadır. Anahtar kelimeler: Hoyrat, Şanlıurfa Müziği, Hoyrat türleri, Şanlıurfa.