Yazar "Kesmen, Sema" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Orta enlem elektron yoğunluğu çukurunun iyonosferik kritik frekanslarındaki izinin incelenmesi
    (İnönü Üniversitesi, 2013) Kesmen, Sema
    Güneş patlamaları sonucu meydana gelen Güneş rüzgârları, Yer'in manyetik alanını önemli derecede etkilemekte ve bu etkileşim, iyonosferdeki elektron yoğunluğunda büyük ve ani değişimlere sebep olabilmektedir. Özellikle jeomanyetik olarak aktif dönemlerde 30o-70o değişmeyen manyetik enlem bölgesindeki orta enlem elektron yoğunluğundaki değişim, iletişim ve navigasyon sistemleri üzerinde olumsuz etkiler meydana getirmektedir. Yaklaşık olarak 550 km yükseklikte, manyetik orta enlemlerde ortamdaki elektron yoğunluklarında gözlemlenen çukura ?Orta Enlem Elektron Yoğunluğu Çukuru (OEEYÇ)? denmektedir. 1960-1972 yılları arasında sayıları çok az olan alçak Yer yörüngesi uydularından özellikle, Ariel 3 ve Ariel 4 uydularının kesintisiz ve çok sayıdaki ortamın elektron yoğunluğu verileriyle yapılan morfolojik çalışmalar sonucunda OEEYÇ'nun nitel tanımlaması yapılmış ve nicel ölçütleri getirilmiştir. Bunu izleyen araştırmalarda ise kuramsal bir ?plasmapause? modeli ile iyonosferde yaklaşık 550 km'de gözlenen OEEYÇ'nun karşılaştırması yapılmış ve OEEYÇ'nun, ?magnetosferik plasmapause?un iyonosfersel izdüşümü olduğu ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmada ise, OEEYÇ'nun iyonosferik kritik frekanslardaki olası izi tespit edilmeye çalışılmıştır. Bunun için kuzey yarım kürede 30o-70o değişmeyen manyetik enlemler arasındaki iyonsondalardan alınan saatlik kritik frekans değerleri kullanılmıştır. İyonsondalardan alınan saatlik foF2 değerleri, istatistiksel yöntemler kullanılarak yerel zamana, mevsimlere, farklı p K guruplarına ve değişmeyen manyetik enleme göre v incelenmiştir. Veri çözümlemeleri manyetik olarak ?sakin? ve ?etkin? dönemler için yapılmıştır. Manyetik nitelik ?gezegensel 3h- p K ? indisleriyle tanımlanmıştır. Özetle, K £ 2+ p ise, ?sakin? dönem; K > 2+ p ise, ?etkin? dönem olarak tanımlanmıştır. Çukura benzer yapılar, K > 2+ p durumu için gece saatlerinin büyük bölümünde tespit edilirken, bu yapılar K £ 2+ p durumunda yalnızca bazı yerel zamanlar için gözlemlenmiştir. Buradan çukura benzer yapıların gündüz saatlerine kıyasla gece saatlerinde daha fazla meydana geldiği ayrıca artan p K değerinin gece saatlerinde gözlemlenen çukura benzer yapıların oluşumunu arttırıcı bir etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. K £ 2+ p durumunda çukura benzer yapılar, tüm mevsimlerin gece saatleri için tespit edilirken, bu dönemler arasında gece saatlerinde en fazla çukurun gözlemlendiği mevsim Mart, çukurun en az gözlemlendiği mevsim ise Aralık dönemi olduğu tespit edilmiştir. K > 2+ p durumunda ise, tüm mevsimlerin gece saatlerinde çukur tespit edilirken, bu dönemler arasında gece saatlerinde en fazla çukurun gözlemlendiği mevsimler Mart ve Aralık dönemleridir. Bu dönemde çukurun en az gözlemlendiği mevsim ise Haziran dönemidir. Özellikle K > 2+ p durumu için, Ariel 3 ve Ariel 4 uydularının yaklaşık 550 km'de ölçtüğü elektron yoğunluğu verileri ile foF2 verileri, farklı yerel zamanlar ve farklı mevsimler için benzer değişimler göstermektedir.