Türkiye'de makroekonomik istikrarın sürdürülebilirliğinde dış borçlanmanın rolü
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İnönü Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Dış borç, esas olarak bir ülkenin kalkınmasını ve diğer ihtiyaçlarını desteklemek amacıyla yurt içi kaynakların yetersiz kalması durumunda kullanılan önemli bir finansman kaynağıdır. Türkiye'de kamu kesimi ve özel sektör genellikle bu amaçlar için dış borçlanmaya başvurmaktadır. Türkiye'nin dış borç miktarı artan bir görüntüye sahiptir. Özellikle 2000'li yılların başından itibaren özel sektör dış borçlanmasında daha belirgin artışlar olmuştur. Ekonomik büyüme, kişi başına düşen GSYH, enflasyon, cari işlemler dengesi ve bütçe dengesi gibi temel makroekonomik değişkenlerin istikrarının sağlanmasında bu borçlanmaların rolü tartışma konusu olmuştur. Bu çalışmada, kamu kesimi ve özel sektör dış borçlanmasının makroekonomik istikrar üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bu doğrultuda çalışmada, Türkiye'de 1970-1979, 1980-1989, 1990-1999 ve 2000-2021 dönemleri için kamu kesimi ve özel sektör dış borç stoku/GSYH ile ekonomik büyüme, enflasyon, işsizlik, cari işlemler dengesi, bütçe dengesi, gelir dağılımı ve net ihracat arasındaki ilişki grafiksel olarak incelenmiştir. Çalışmanın ampirik kısmında ise, 1990-2021 dönemi için dış borçlanma (kamu-özel) ile makroekonomik istikrar arasındaki ilişki zaman serisi analizlerinden Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif Sınır Testi (ARDL) yöntemleri ve Toda-Yamamoto nedensellik testi ile tespit edilmiştir. Ekonometrik modelde makroekonomik istikrar endeksi/riski, kamu dış borç stoku, özel sektör dış borç stoku, ithalat ve kişi başına düşen GSYH değişkenleri kullanılmıştır. Ekonomik istikrar endeksinin oluşturulmasında "Uluslararası Ülke Risk Rehberi (ICRG) yöntemi esas alınmıştır. ARDL sınır testinde ise kısa ve uzun dönemde kamu dış borç stoku ile ekonomik istikrar arasında negatif bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Uzun dönemde özel sektör dış borç stokunun bir dönem gecikmesi ekonomik istikrarı pozitif yönde etkilemektedir. Kısa dönemde ise özel sektör dış borç stokunun bir dönem gecikmesinin ekonomik istikrarı olumsuz etkilediği bulgusu elde edilmiştir. Toda-Yamamoto nedensellik analizine göre, ekonomik istikrar endeksinden özel sektör dış borcuna ve kişi başına düşen GSYH'den ekonomik istikrar endeksine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Kamu dış borç stoku ve ithalat ile ekonomik istikrar endeksi arasında ise herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir.
External debt is a significant source of financing primarily used when domestic resources are insufficient to support a country's development and other needs. In Turkey, both the public sector and the private sector often resort to external borrowing for these purposes. Turkey's external debt has shown an increasing trend, especially since the early 2000s, with more pronounced increases in private sector external borrowing. The role of these borrowings in maintaining the stability of key macroeconomic variables such as economic growth, per capita GDP, inflation, current account balance, and budget balance has been a subject of debate. This study investigates the impact of public sector and private sector external borrowing on macroeconomic stability. In this context, the study graphically examines the relationship between public sector and private sector external debt stock/GDP and economic growth, inflation, unemployment, current account balance, budget balance, income distribution, and net exports for the periods 1970-1979, 1980-1989, 1990-1999, and 2000-2021 in Turkey. In the empirical part of the study for the period 1990-2021, the relationship between external borrowing (public-private) and macroeconomic stability was determined through time-series analyses using Autoregressive Distributed Lag (ARDL) methods and the Toda-Yamamoto causality test. The econometric model includes variables such as the macroeconomic stability index/risk, public external debt stock, private external debt stock, imports, and per capita GDP. The International Country Risk Guide (ICRG) method was used to create the economic stability index. The ARDL boundary test revealed a negative relationship between public external debt stock and economic stability in both the short and long term. In the long term, a one-period lag in private sector external debt stock positively affects economic stability. In the short term, however, it was found that a one-period lag in private sector external debt stock negatively affects economic stability. According to the Toda-Yamamoto causality analysis, a one-way causality relationship was identified from the economic stability index to private sector external debt and from per capita GDP to the economic stability index. No causality relationship was found between public external debt stock, imports, and the economic stability index.
External debt is a significant source of financing primarily used when domestic resources are insufficient to support a country's development and other needs. In Turkey, both the public sector and the private sector often resort to external borrowing for these purposes. Turkey's external debt has shown an increasing trend, especially since the early 2000s, with more pronounced increases in private sector external borrowing. The role of these borrowings in maintaining the stability of key macroeconomic variables such as economic growth, per capita GDP, inflation, current account balance, and budget balance has been a subject of debate. This study investigates the impact of public sector and private sector external borrowing on macroeconomic stability. In this context, the study graphically examines the relationship between public sector and private sector external debt stock/GDP and economic growth, inflation, unemployment, current account balance, budget balance, income distribution, and net exports for the periods 1970-1979, 1980-1989, 1990-1999, and 2000-2021 in Turkey. In the empirical part of the study for the period 1990-2021, the relationship between external borrowing (public-private) and macroeconomic stability was determined through time-series analyses using Autoregressive Distributed Lag (ARDL) methods and the Toda-Yamamoto causality test. The econometric model includes variables such as the macroeconomic stability index/risk, public external debt stock, private external debt stock, imports, and per capita GDP. The International Country Risk Guide (ICRG) method was used to create the economic stability index. The ARDL boundary test revealed a negative relationship between public external debt stock and economic stability in both the short and long term. In the long term, a one-period lag in private sector external debt stock positively affects economic stability. In the short term, however, it was found that a one-period lag in private sector external debt stock negatively affects economic stability. According to the Toda-Yamamoto causality analysis, a one-way causality relationship was identified from the economic stability index to private sector external debt and from per capita GDP to the economic stability index. No causality relationship was found between public external debt stock, imports, and the economic stability index.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Ekonomi, Economics
