An Assessment on Self-Efficacy of Candidate Turkish and Primary School Teachers for Teaching Profession
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2016
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Eurasian Journal of Educational Research
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Öz: Problem Durumu: Vardarlı'ya (2005) göre öz yeterlik, benlik sisteminin edilgin bir özelliği ya da belirleyicisi değil, bireyin bir işi yapabilme yeterliğinin, yaptığı işlerdeki başarılarının, güdülerinin ve özdüzenleme mekanizmaları gibi benlik sistemini oluşturan diğer öğelerin bileşkesinden oluşan devingen bir yönüdür. Öz yeterlik yeteneklere olan inanca dayanır; amaçlara ulaşmak için gerekli bir davranışı düzenleyip ortaya koyabilmek için gereklidir; bireyin belirli bir durumda ya da sorun karşısında başarılı olup olmayacağına ya da bununla nasıl başa çıkacağına ilişkin kişisel görüşünü/inancını oluşturur (Bıkmaz, 2004; Hamurcu, 2006; Özçelik ve Kurt, 2007; Tuckman, 1991). Öz yeterlik algıları, kişilerin duygularını, düşüncelerini, güdülerini ve davranışlarını belirleyici bir etkiye sahiptir ve eğitimde üzerinde durulması gereken önemli özelliklerdendir (Bandura, 1994; Aşkar ve Umay, 2001). Olumlu öz yeterlik beklentisi, bireyin güdülenme derecesini artırmakta, yeni ve zor görevlerle başa çıkabilmesini sağlamakta, onu çaba harcamaya istekli kılmaktadır. Zimmerman'a (1995: 204-208) göre, öz yeterlik algısı yüksek öğrenciler, derslerde daha çok çaba harcamakta, başarıya ulaşmak için daha ısrarcı olmakta ve daha yüksek akademik başarıya sahip olmaktadır. Öğretmenlerin kendilerini öğretmenlik mesleğinin gereklerini yerine getirebilme açısından nasıl gördükleri "öğretmen özyeterliği" kavramıyla karşılanabilir (Schunk, 2009; Gibson, Dembo, 1984). Araştırmanın Amacı: Amacı Türkçe ve sınıf öğretmeni adaylarının öz yeterlik algılarını belirleyebilmek olan çalışmanın problem tümcesi "Türkçe ve sınıf öğretmenliği lisans öğrencilerinin öz yeterlik algı düzeyleri farklı değişkenlere göre incelendiğinde değişiklik göstermekte midir?" olarak belirlenmiştir. Araştırmanın problemi ışığında çözümü aranan alt problemler şunlardır: 1. Türkçe ve sınıf öğretmeni adaylarının meslekî öz yeterlik algı puanlarının ölçekteki faktörler bağlamında düzeyleri nedir? 2. Türkçe ve sınıf öğretmeni adaylarının meslekî öz yeterlik algı puanları sınıf düzeyi bağlamında farklılık göstermekte midir? 3. Türkçe ve sınıf öğretmeni adaylarının meslekî öz yeterlik algı puanları öğrencinin öğretim gördüğü bölüm bağlamında farklılık göstermekte midir? 4. Türkçe ve sınıf öğretmeni adaylarının meslekî öz yeterlik algı puanları öğrencinin cinsiyeti bağlamında farklılık göstermekte midir? Araştırmanın Yöntemi: Çalışma, tarama modelindedir. Tarama modeli, geçmişte ya da halen varolan bir durumu varolduğu biçimiyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımıdır. Araştırmaya konu olan olay, birey ya da nesne kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır (Karasar, 2013). Araştırmanın verileri Ülper ve Bağcı (2012) tarafından geliştirilen "Öz yeterlik Algısı Ölçeği"nden elde edilmiştir. Bu ölçme aracı beşli likert tipi bir ölçme aracıdır. Öğretmen adaylarının her bir maddeye ilişkin görüşlerini çok zayıf, zayıf, orta, iyi ve çok iyi seçeneklerinden birini seçerek belirtmeleri gerekmektedir. Çok zayıf seçeneği bir puan, çok iyi seçeneği ise 5 puan olarak puanlanmıştır. 51 soruluk ölçme aracında ilk 15 soru öğretim bilgisini; 16-26 sorular (16 ve 26 dâhil) özel alan bilgisini; 27- 35 sorular genel alan bilgisini; 36- 47 sorular öğretim uygulamalarını; 48- 51 sorular ise ölçme uygulamalarını ölçmeye yöneliktir. Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 21.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Niceliksel verilerin karşılaştırılmasında iki grup arasındaki farkı t-testi, ikiden fazla grup durumunda parametrelerin gruplararası karşılaştırmalarında tek yönlü (One way) Anova testi ve farklılığa neden olan grubun tespitinde Scheffe testi kullanılmıştır. Araştırmanın Bulguları, Sonuç ve Önerileri: Araştırmaya katılan öğrencilerin "öğretim bilgisi"; "özel alan bilgisi"; "genel alan bilgisi"; "öğretim uygulamaları" düzeyleri ortadır; "ölçme uygulamaları" düzeyleri ise yüksektir. "Öz yeterlik genel" düzeyleri ise orta olarak saptanmıştır. Kılıç (2007), sınıf öğretmenliği bölümünde okuyan toplam 296 öğrenci üzerinden bir araştırma yapmıştır; sonuçta da öğrencilerin dersleri iyi düzeyde öğrendiklerini düşündükleri gözlemlemiştir. Bu çalışmada ise Türkçe ve sınıf öğretmeni adaylarının öz yeterlik algılarına ilişkin genel görünüm "orta" düzeydedir. Bu bağlamda araştırmanın bulguları Coşkun, Gelen ve Öztürk (2009) tarafından Türkçe öğretmeni adaylarının planlama, uygulama ve değerlendirme boyutlarından oluşan öz yeterlik algılarını saptamak amacıyla gerçekleştirilen araştırmanın bulgularıyla ve öğretmen adaylarının genel öğretmenlik davranışları açısından yeterliklerini araştıran Erişen ve Çeliköz'ün (2003) bulgularıyla uyuşmaktadır. Onların araştırma bulgularına göre Türkçe öğretmeni adayları öz yeterlik açısından kendilerini yeterli düzeyde bulmamaktadır. Ülper ve Bağcı'ya (2012) göre ise, Türkçe öğretmeni adaylarının öğretim bilgisi; özel alan bilgisi; öğretim uygulamaları, ölçme uygulamaları ve mesleki öz yeterlik algıları "iyi" düzeydedir. Buna karşın genel alan bilgisine ilişkin durumları ise "orta" düzeydedir. Gelbal ve Kelecioğlu (2007) tarafından 242 öğretmen üzerinden yapılan araştırmanın sonuçları da öğretmen adaylarının ölçme uygulamalarına ilişkin algıları bakımından bu araştırmanın bulgularıyla benzerlik göstermektedir. Gelbal ve Kelecioğlu, bu araştırmalarının sonucunda öğretmenlerin ölçme yöntemleri hakkında kendilerini "orta" ve "çok" düzeyde yeterli gördüklerini bulgulamıştır. Araştırmaya katılan 400 öğrencinin, sınıf düzeyi 3 olanlarının ölçme uygulamaları puanları, sınıf düzeyi 2 olanların ölçme uygulamaları puanlarından yüksek bulunmuştur. Sınıf düzeyi 4 olanların ölçme uygulamaları puanları, sınıf düzeyi 2 olanların ölçme uygulamaları puanlarından yüksek bulunmuştur: sınıf düzeyi değişkenine göre grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (p>0.05). Türkçe Öğretmenliğinin öğretim bilgisi puanları, sınıf öğretmenliğinin öğretim bilgisi puanlarından yüksek bulunmuştur. Türkçe Öğretmenliğinin özel alan bilgisi puanları (x=3.591), sınıf öğretmenliğinin özel alan bilgisi puanlarından yüksek bulunmuştur. Türkçe Öğretmenliğinin genel alan bilgisi puanları, sınıf öğretmenliğinin genel alan bilgisi puanlarından yüksek bulunmuştur. Türkçe Öğretmenliğinin öğretim uygulamaları puanları, sınıf öğretmenliğinin öğretim uygulamaları puanlarından yüksek bulunmuştur. Türkçe Öğretmenliğinin ölçme uygulamaları puanları, sınıf öğretmenliğinin ölçme uygulamaları puanlarından yüksek bulunmuştur. Türkçe Öğretmenliğinin öz yeterlik genel puanları, sınıf öğretmenliğinin öz yeterlik genel puanlarından yüksek bulunmuştur. Araştırmaya katılan öğrencilerin öğretim bilgisi, özel alan bilgisi, genel alan bilgisi, öğretim uygulamaları, öz yeterlik genel puanları ortalamalarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan t-testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır. Bu bulgu, Coşkun, Gelen ve Öztürk (2009); Ülper ve Bağcı'nın (2012); Saracaloğlu, Karasakaloğlu ve Gencel'in (2010); Yılmaz ve Çokluk Bökeoğlu'nun (2008) bulgularıyla örtüşmektedir; ancak araştırmada kızların ölçme uygulamaları puanları, erkeklerin ölçme uygulamaları puanlarından yüksek bulunmuştur ve bu fark istatistiksel açıdan da anlamlıdır. Araştırmadan elde edilen bulgura göre öğretmen adaylarının öz yeterlik algıları "orta" düzeydedir. Adayların öz yeterlik algıları cinsiyet ve sınıf düzeyi bakımından farklılık göstermemektedir. Bölüme göre ise öz yeterlik algısı fark göstermektedir. Alanyazındaki ilgili çalışmalarda elde edilen bulguların bazılarının tarafımızdan elde edilen bu bulgularla örtüştüğü buna karşın bazılarının ise tam karşıtı bir sonuç ortaya koyduğu gözlenmektedir. Bu durum ölçme araçlarının yapısal ve içeriksel özellikleriyle ilgili olabileceği gibi, araştırmaya katılan öğretmen adaylarının özellikleriyle de ilgili olabilir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Eurasian Journal of Educational Research
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
16
Sayı
65
Künye
MERT E. L (2016). An Assessment on Self-Efficacy of Candidate Turkish and Primary School Teachers for Teaching Profession. Eurasian Journal of Educational Research, 16(65), 55 - 70.
