Sosyal Medyada Sahte Haberin Yayılmasında Kullanıcı Faktörü
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi
Erişim Hakkı
Özet
Özet
Sahte haber kasıtlı dezenformasyonun geleneksel haber medyası (basılı yayın) veya çevrimiçi sosyal
medya aracılığıyla yayılan aldatmacalardan oluşan bir haber türüdür. Dijital ve sosyal medya sahte haberlerin
kullanımını geri getirmiş ve arttırmıştır. Gerçek sonrası (Posttruth) dönemde sahte haberlerin önemi oldukça
artmış, medya kuruluşları açısından, çevrimiçi reklamcılık geliri elde etmek, kullanıcıyı web sitelerine çekebilmek
adına kullanılagelir olmuştur. Sahte haber makaleleri, hiciv haber web sitelerinden veya bir amaca hizmet etmek
için yanlış bilgileri yayma teşviki olan bireysel web siteleri gibi kaynaklardan yayılım gösterir. Manipülatörlerin
genellikle kasıtlı olarak yanlış bilgileri yaymayı umut ettikleri bu tür makalelerin tespit edilmesi oldukça zordur.
Manipülatif kaynaklar tanımlanırken, WhatsApp, Messenger, e-posta içeriği gibi sosyal medya etkileşimleri dahil
olmak üzere bu mecralarla sınırlı olmayıp birçok diğer özelliğe de bakılmalıdır. Bunun yanı sıra sahta makaleler
ve haberlerde kullanılan literatürün oldukça karışık olmasının nedeni kullanıcıda kafa karışıklığı yaratma
arzusudur.
Özellikle 2016 yılından itibaren sıkça kendinden söz ettirmeye başlayan sahte haber ve bilgi
manipülasyonu kavramı sosyal medyanın kitle iletişimi üzerindeki sosyolojik güçlü etkileri çerçevesinde sıkça
tartışılmaya başlamıştır. Yeni medyanın kullanıcıya özel algotirmik yazılımları ve haber tüketimi sürecinde
okumayı tercih ettiği haberler bağlamında sunmuş olduğu haber akışı metodu, sağlıklı kamuyu oluşumu açısından
yine tartışmaları beraberinde getirmektedir. Sahte haber ve bilgi manipülasyonunun yayılımı açısından yeni medya
aygıtları ve teknolojilerinin yerleri her ne kadar güçlü olsa da kullanıcı kaynaklı sahte haberlerin yayılımı hasseten
üzerinde durulması gereken diğer bir noktayı beraberinde getirmektedir. Makale özellikle kendini doğrulama
kaygısı güden, kritik düşünceden uzaklaşmış ve sosyal medya paylaşımlarının sınırsızlığı nedeniyle aşırı bilişsel
yükle yüklendiğinin farkında olmayan günümüz sosyal medya kullanıcısının sahte haberin yayılımı konusunda
araçsal bir köprü görevi gördüğünü anlatmaktadır. Nitel araştırma yöntemleri çerçevesinde çeşitli iletişim,
psikoloji ve eğitim bilimleri teorilerinin tartışıldığı makale ayrıca interdisipliner bir bakış açısıyla insan faktörünün
sahte habere hangi noktalardan bakabileceğini anlamlandırmaya çalışmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Sahte Haber, Bilgi Manipülasyonu, Bilişsel Çelişki Teorisi, Algı Yönetimi,
Doğrulama Yanlılığı
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Sahte haber, Bilgi manipülasyonu, Bilişsel çelişki teorisi
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Ki̇raz, E . (2020). SOSYAL MEDYADA SAHTE HABERİN YAYILMASINDA KULLANICI FAKTÖRÜ . İNİF E - Dergi , 5 (1) , 9-24 .
