Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna eşlik eden yavaş bilişsel tempo kliniği olan olguların mizaç özellikleri ve yürütücü ı·şlevler açısından karşılaştırılması
Küçük Resim Yok
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İnönü Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı DEHB tanılı olgular, DEHB tanısına eşlik eden YBT kliniği olan olgular ve kontrol olgularının karakter mizaç özellikleri ve yürütücü işlev özelliklerinin değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntem: Çalışmamıza DSM 5 kriterlerine göre DEHB tanısı konulan ve dahil edilme kriterlerini karşılayan 8 12 yaş aralığında 25 DEHB, 29 YBT'nin eşlik ettiği DEHB ve 26 kontrol olmak üzere toplam 80 olgu dahil edilmiştir. Olgulara Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli (ÇDŞG ŞY) uygulanmış olup DSM 5 tabanlı psikiyatrik görüşme yapılarak psikiyatrik değerlendirilmeleri yapılmıştır. Ebeveynlerden Kısa YBT Tarama Anketi, Barkley Çocuk Dikkat Anketi (BÇDA), Conners Ana Baba Değerlendirme Ölçeği Kısa Form (CADÖ KF), Yönetici İşlevlere Yönelik Davranış Değerlendirme Envanteri (BRIEF), Okul Çağı Çocukları için Mizaç Ölçeği (OÇÇMÖ) doldurmaları istenmiştir. BÇDA puanlarına göre YBT'nin eşlik ettiği DEHB grubu oluşturulmuştur. Çalışmaya dahil edilen olgulardan Davranışsal İnhibisyon Sistemi ve Davranışsal Aktivasyon Sistemi Ölçeği (DİS/DAS) ve Çocuklar İçin Mizaç ve Karakter Envanteri'ni (J TCI R) doldurmaları istenmiştir. Bulgular: YBT'nin eşlik ettiği DEHB'li çocuk ve ergenlerin YBT'nin eşlik etmediği gruba göre set değiştirme, başlatma, çalışma belleği, planlama, düzen, izleme, davranışsal index, üst biliş index yürütücü işlev değerlerinin ve CADÖ KF öğrenme sorunları ve kaygı puanlarının ve DAS eğlence arayışı puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Sağlıklı grubun duygusallık, sebat etme ve çaba harcama değerleri YBT'nin eşlik ettiği DEHB grubundan daha yüksek olduğu, keşfetmekten heyecan duyma puanlarının ise daha düşük olduğu görülmüştür. Korelasyon analizlerine göre DEHB değerleri ile düzensizlik, psikosomatik ve ödüle duyarlılık değerlerinin pozitif ilişkili olduğu, YBT değerlerinin ise yabancılardan çekinme, psikosomatik, set değiştirme, duygusal kontrol, davranışsal ve global index puanları ile pozitif ilişkili olduğu saptanmıştır. Sonuçlar: Sonuçlar değerlendirildiğinde YBT'nin DEHB'den bağımsız olarak yürütücü işlev bozukluğuna neden olduğu bulunmuştur. Mizaç özellikleri açısından incelendiğinde YBT'nin daha çok zarardan kaçınma özelliğiyle DEHB'nin ise yenilik arayışı mizaç özelliğiyle ilişkili olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Yavaş Bilişsel Tempo, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Yürütücü işlevler, Mizaç, Karakter
Objective: The aim of this study was to evaluate the temperament traits and executive functioning characteristics of ADHD cases, ADHD cases with YBT clinics and control cases. Materials and Methods: A total of 80 cases, including 25 ADHD, 29 ADHD with YBT and 26 controls, aged 8 12 years; who were diagnosed with ADHD according to DSM 5 criteria and met the inclusion criteria, were included in our study. Psychiatric evaluations were performed by applying the Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School Age Children Present and Lifetime Version (K SADS PL) and DSM 5 based psychiatric interview. Parents were asked to complete the Short YBT Screening Questionnaire, Barkley Child Attention Scale (BCAS), Conners' Parent Rating Scale Short Form (CPRS SF), Behavior Rating Inventory of Executive Function (BRIEF), School age Children Temperament Inventory. According to BCAS scores an ADHD with YBT group was formed. The subjects included in the study were asked to complete the Behavioral Inhibition System and Behavioral Activation System Scales (BIS/BAS) and the Junior Temperament and Character Inventory (J TCI R). Results: It was found that children and adolescents with ADHD accompanied by YBT had higher set switching, initiation, working memory, planning, ordering, monitoring, behavioral index, meta cognitive index executive function values and CPRS SF learning problems and anxiety scores and BAS fun seeking scores than the group without YBT. The healthy group had higher emotionality, perseverance and effort values; and lower excitement to exploring scores than the group with ADHD accompanied by YBT. Correlation analyses revealed that ADHD scores were positively correlated with disorganization, psychosomatics and sensitivity to rewards, whereas the YBT scores were positively correlated with avoidance of strangers, psychosomatics, set switching, emotional control, behavioral and global index scores. Conclusions: When the results were evaluated it was found that YBT caused executive dysfunction independently of ADHD. When examined in terms of temperament traits, it was found that YBT was more associated with harm avoidance trait and ADHD was associated with novelty seeking temperament trait. Keywords: Sluggish Cognitive Tempo, Attention Deficit Hyperactivity Disorder, Executive Functions, Temperament, Character
Objective: The aim of this study was to evaluate the temperament traits and executive functioning characteristics of ADHD cases, ADHD cases with YBT clinics and control cases. Materials and Methods: A total of 80 cases, including 25 ADHD, 29 ADHD with YBT and 26 controls, aged 8 12 years; who were diagnosed with ADHD according to DSM 5 criteria and met the inclusion criteria, were included in our study. Psychiatric evaluations were performed by applying the Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School Age Children Present and Lifetime Version (K SADS PL) and DSM 5 based psychiatric interview. Parents were asked to complete the Short YBT Screening Questionnaire, Barkley Child Attention Scale (BCAS), Conners' Parent Rating Scale Short Form (CPRS SF), Behavior Rating Inventory of Executive Function (BRIEF), School age Children Temperament Inventory. According to BCAS scores an ADHD with YBT group was formed. The subjects included in the study were asked to complete the Behavioral Inhibition System and Behavioral Activation System Scales (BIS/BAS) and the Junior Temperament and Character Inventory (J TCI R). Results: It was found that children and adolescents with ADHD accompanied by YBT had higher set switching, initiation, working memory, planning, ordering, monitoring, behavioral index, meta cognitive index executive function values and CPRS SF learning problems and anxiety scores and BAS fun seeking scores than the group without YBT. The healthy group had higher emotionality, perseverance and effort values; and lower excitement to exploring scores than the group with ADHD accompanied by YBT. Correlation analyses revealed that ADHD scores were positively correlated with disorganization, psychosomatics and sensitivity to rewards, whereas the YBT scores were positively correlated with avoidance of strangers, psychosomatics, set switching, emotional control, behavioral and global index scores. Conclusions: When the results were evaluated it was found that YBT caused executive dysfunction independently of ADHD. When examined in terms of temperament traits, it was found that YBT was more associated with harm avoidance trait and ADHD was associated with novelty seeking temperament trait. Keywords: Sluggish Cognitive Tempo, Attention Deficit Hyperactivity Disorder, Executive Functions, Temperament, Character
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Psikiyatri, Psychiatry
