Bilim tarihi bağlamında Stephen Hawking'in evren tasarımı
| dc.contributor.author | Koç, Mustafa | |
| dc.date.accessioned | 2022-12-15T12:24:57Z | |
| dc.date.available | 2022-12-15T12:24:57Z | |
| dc.date.issued | 2022 | |
| dc.department | Enstitüler, | en_US |
| dc.description.abstract | Galileo'nun, Dünya'yı Ay-üstü evrene taşımasıyla her iki evrende de ortak yasaların geçerli olduğu fark edildi. Aristoteles'in Ay-üstü evrenine atfedilen metafiziksel anlam kaybolmaya başlayınca bu alan fiziğin konusu olmaya başladı. Benzer biçimde Einstein'ın ileri sürdüğü zamanın göreceli olduğu düşüncesi, mutlak zaman kavramının terkedilmesini sağladı. Daha sonra Hawking ve Penrose, tekillik probleminin çözümüyle birlikte zamanın da bir başlangıcı olduğu fikrine ulaştılar. Bu düşünce evrenin başlangıcından önce zamanın var olmadığını kanıtlamış ve Kant'ın ifade ettiği arı usun çatışkısından kurtulmaya bir kanıt sağlamıştır. Kuantum kuramının keşfiyle birlikte geleceğin kesin bir belirlenimle bilinemeyeceği ortaya çıkmıştır. Bilimsel faaliyetler ilerleme gösterdikçe kendi fiziksel gerçekliğimizin ontolojik bir belirsizliğe doğru ilerlediği görülmüştür. Bu araştırmada, Hawking aracılığıyla fiziksel gerçekliğin zihinsel tasarımlar aracılığıyla elde edilebileceği gösterildi ve evrenin fiziksel sınırları matematiksel kavramlarla yeniden belirlendi. Bu minvalde fiziksel gerçekliğimizi belirleyen yasaları kodlayan evren, kendi varoluşumuza yeni bir anlam kazandırmıştır. Bu varoluşsal anlam, doğa yasalarını kodlayan matematiksel bir tasarımla ortaya konulabilir, fakat bu tasarım evrenin niçin böyle davrandığına dair bir kanıt ortaya koyamamaktadır. Bu durum, gerektiğinde felsefeye başvuran Hawking'in bu alandaki yeterli formasyona sahip olmadığının göstergesidir. Bir kara deliğin enerji kaybetmesi olarak bilinen Hawking ışıması, genel görelilik ve kuantum mekaniğinin birleştirilmesinin sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu birleştirme denemesi sonucunda Kuhn'un paradigma kavramı bağlamında ele aldığı bilimsel ölçüt geçerliliğini yitirmiştir. Çünkü Kuhn'un ölçüştürülemez dediği paradigmalar kara delikte buharlaşıp yok olmuştur. Anahtar Kelimeler: Evren, Kara Delikler, Hawking, Tekillik, Zaman | en_US |
| dc.description.abstract | When Galileo moved the Earth to the superlunary universe, it was realized that the common laws were valid in both universes. When the metaphysical meaning attributed to Aristotle's superlunary universe disappeared, this field became the subject of physics. Similarly, Einstein's idea that time is relative led to the abandonment of the concept of absolute time. Later, Hawking and Penrose arrived at the idea that time had a beginning, along with the solution of the singularity problem. This idea proved that time did not exist before the beginning of the universe and provided proof for getting rid of the antinomy of pure reason expressed by Kant. With the discovery of quantum theory, it has become clear that we cannot know the future with a definite determination. As scientific activities progressed, we have seen that our own physical reality is moving towards an ontological uncertainty. In this research, it was shown through Hawking that we could get the physical reality through mental designs, and it is redefined the physical boundaries of the universe with mathematical concepts. In this way, the universe, which encodes the laws that determine our physical reality, has given a new meaning to our own existence. This existential meaning can be revealed by a mathematical design that encodes the laws of nature, but this design does not provide any evidence of why the universe behaves the way it does. This is a sign that Hawking, who applied to philosophy when necessary, did not have sufficient formation in this field. Hawking radiation, known as the energy loss of a black hole, is the result of combining general relativity and quantum mechanics. As a result of this unification attempt, the scientific criterion that Kuhn addressed in the context of the concept of paradigm has lost its validity. Because the paradigms, which Kuhn called incommensurability, evaporated and disappeared into the black hole. Keywords: Universe, Black Hole, Hawking, Singularity, Time | en_US |
| dc.identifier.citation | Koç, M. (2022). Bilim tarihi bağlamında Stephen Hawking'in evren tasarımı. Yayınlanmış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi. | en_US |
| dc.identifier.endpage | 128 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11616/85785 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | İnönü Üniversitesi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Evren | en_US |
| dc.subject | Kara Delikler | en_US |
| dc.subject | Hawking | en_US |
| dc.title | Bilim tarihi bağlamında Stephen Hawking'in evren tasarımı | en_US |
| dc.title.alternative | Stephen Hawking's universe design in the context of the history of science | en_US |
| dc.type | Doctoral Thesis | en_US |
