XVII. yüzyıl divanlarında tuzak ve hile kavramları
| dc.contributor.author | Akbaşlı, Sevgi | |
| dc.date.accessioned | 2023-12-21T07:05:48Z | |
| dc.date.available | 2023-12-21T07:05:48Z | |
| dc.date.issued | 2022 | |
| dc.department | Enstitüler, | en_US |
| dc.description.abstract | Şiir dilinin zengin anlatım olanakları, kavramların akla gelen ilk anlamlarının yanı sıra hayali ve somut tasvirlerle yoğrulup okuyanın/dinleyenin zihninde yepyeni imajların canlanmasına olanak sağlar. Sözlükteki anlamları soyut ve olumsuz olan bazı kavramlar, edebî sanatlar ve mecazlar vasıtasıyla somutlaştırılarak bazen olumlu yönleriyle de anlatılırlar. Bu çalışmada tuzak ve hile kavramlarının benzetme, istiare, telmih ve mecazlarla kazandıkları yeni anlam ve çağrışımlar, anlamsal ve çağrışımsal özellikleri bakımından ilişkilendirildikleri ögeler, XVII. yüzyıl divanlarından seçilen beyitlerle açıklanmıştır. Bu yüzyıldaki şairler tuzağı ve hileyi çoğunlukla gazellerinde anlattıkları sevgilinin güzellik unsurlarıyla bağdaştırmışlar, tuzağı en çok sevgilinin saçıyla hileyi ise gözleri ve bakışlarıyla ilişkilendirmişlerdir. Sevgilinin saçının; zincir, yılan ve çengele benzeyen, gönül kuşlarını bağlayan emsalsiz bir tuzak, beninin ise tuzağa yerleştirilen hileli bir yem olduğu, gözlerinin ve bakışlarının hile vadisinde büyü yapan hilekâr bir cadı olduğu ifade edilmiştir. Diğer güzellik unsurları ise doğrudan kurulan bir tuzak ya da tuzakta kullanılan bir unsur olarak ele alınmışlardır. Tuzak ve hile bazen tabiata ait bağ, bahçe, kuş, hayvanlar ve başka unsurlarla çağrışımsal özellikleri bakımından doğrudan ya da dolaylı olarak bağdaştırılmış, bazen zulmü ifade eden kavramlarla açıklanmıştır. Sevgilinin âşığa, âşığın sevgiliye ve kendine, rakibin sevgiliye ve âşığa ya da rakibin rakibe tuzak kurduğu ve hile yaptığı ifade edilmiştir. Tuzak ve hile, dinî açıdan en çok nefis ve şeytanla ilişkilendirilmiş; sevgilinin zikrini gönlüne işleyenleri, hile ve tuzağın kandıramayacağından söz edilmiştir. Kaside ve tarihlerde ise bu kavramlar genellikle memduhun adaletiyle ona ait nesnelerin övülmesi ve şairin şiirini yüceltmesi konularıyla öne çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: XVII. yüzyıl, Klasik Türk şiiri, tuzak, hile. | en_US |
| dc.description.abstract | The rich expression possibilities of the poetry language enables to come to life to brand new images thanks to imaginary and tangible descriptions which are shape in the listeners or readers beside the first meaning which come to the mind of the concepts. Some concepts which their dictionary meanings be negative and intangible be tell with positive sides sometimes by cretizing with also literary arts and tropes. In this study, the trap and trick concepts' new meanings and connotations which they won with simile, metaphor, reference and tropes, the elements which associated with their semantic and associative attributes explained with couplets which chosen in the 17 th century Divans. The poets in this centuries correlated the trick and the trap mostly with the bel beloved's beauty elements which they told in the ghazals. They associated the trap with the beloved's hair the most while associating the trick with the beloved's eyes and looks. The beloved's hair as a unique trap which holding the heart birds and like chain, snake and hook, the beloved's moles as a tricky forage which placed in the trap, also the beloved's eyes and looks are had been expressed as a tricky witch who made spell in the trick valley. Other beauty elements have been associated as a trap which set directly or an element which using in the trap. The trick and the trap sometimes had been associated with garden, bird, animals and other elements in term of the associative factors as directly or in directly sometimes had been explained with the concepts which expressed the cruelty. The beloved's to the lover, the lovers to the beloved, the opponent's to the lover and to the beloved or the opponent's to the opponent have been laying a trap and have been making a trick have been expressed. The trap and the trick were been associated with the nafs and the devil in the term of religion and those who emroidered the beloved dhikr ro their hearts can't be to tricked have been mentioned. İn ode and histories, this concepts generally come forward with the topics of the lauded's, justice, their's objects laude and the poet' s aggrandize the poets poety. Keywords: 17 th century, classic Turkish Poem, trap, trick. | en_US |
| dc.identifier.citation | Akbaşlı, S. (2022). XVII. yüzyıl divanlarında tuzak ve hile kavramları. İnönü Üniversitesi, Malatya. | en_US |
| dc.identifier.endpage | 210 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11616/87683 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | İnönü Üniversitesi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | XVII. yüzyıl | en_US |
| dc.subject | Klasik Türk şiiri | en_US |
| dc.title | XVII. yüzyıl divanlarında tuzak ve hile kavramları | en_US |
| dc.title.alternative | The trap and trick conceptions in XVII. century divans | en_US |
| dc.type | Master Thesis | en_US |
