Güdüleme kuramlarının eğitim yönetimine katkıları
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
1998
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İnönü Üniversitesi
Erişim Hakkı
Attribution 3.0 United States
info:eu-repo/semantics/closedAccess
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Bu bölümde, araştırmanın özeti, elde edilen bulgular ve bulgulara dayalı olarak geliştirilen öneriler yer almaktadır. Özet ve Yargılar Bu araştırmada güdülemenin ne olduğu, güdüleme kuramlarından "İçerik" ve "Süreç Kuramlarının" eğitim yönetimine katkılarının neler olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirebilmek için güdüleme kuramlarından İçerik Kuramları olarak, "Gereksinimler Sıradüzeni Kuramı", "Varlık, İlişki ve Gelişme (E.R.G.) Kuramı", "İki Etmenli Kuram", "X ve Y Kuramı"; Süreç Kuramları olarak da, "Beklenti Kuramı", "Beklenti-Değer Kuramı", "Denkserlik Kuramı" ve "Amaç Kuramı" incelenmiştir. Her kuramın incelenmesinde, kuramın ana hatları ve varsayımları ortaya konulmuş, ikinci aşamada kuramı sınayan araştırmalara yer verilmiş, üçüncü aşamada kuramın genel bir değerlendirmesi yapılmıştır. Son aşamada da İçerik Kuramları ve Süreç Kuramlarının eğitim yönetimine katkıları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amacı gerçekleştirebilmek için ilgili alanyazm taranmış, elde edilen veriler probleme yanıt olabilecek biçimde analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular aşağıda öz olarak ifade edilmiştir: 1. İnsanın ve geliştirdiği güdüsel örüntünün karmaşıklığı, her insana göre değişmesi nedeniyle insanın güdülenmesini tanımayı güçleştirmektedir. 2. Bireylerin davranışlarını, örgüt amaçlan doğrultusunda yönlendirmek yöneticilerin önde gelen görevlerindendir. Öğretmenlerin bireysel gereksinimlerinin karşılanması ile eğitim örgütlerinin amaçlarının gerçekleştirilmesinde sorumluluk büyük ölçüde eğitim yöneticilerine düşmektedir. 3. Güdüleme kuramlarının evrensel ölçekte geçerli ve sürekli oldukları söylenemez. Kuramların geliştirildiği araştırma ortamları ile sorunların yaşandığı çalışma ortamındaki değişkenler her zaman aynı değildir. Bu nedenle, güdüleme kuramları ancak yol gösterici olabilirler. 4. Güdüleme kuramları, örgüt içindeki bireylerin davranışlarını farklı açıklıyor olmalarına rağmen birleştikleri ortak nokta, davranışların olanaklar ölçüsünde önceden saptanması ve belli doğrultulara yönlendirilerek denetim altına alınabilmesidir. 5. Güdüleme kuramlarının önemli bir bölümü, işletme benzeri örgütlerde geliştirilmişlerdir. İşletme türü örgütlerde işgören davranışını tanımada yararlı olan bazı kavramlar, eğitim örgütlerindeki süreci yeterince açıklayamamaktadır. 6. Örgütsel amaçlar, bireysel sonucu elde etmedeki yaran ölçüsünde değer kazanır. Eğitim örgütlerin amaçlan öğretmenlerin bireysel amaçlanm gerçekleştirmeye olanak sağladığı ölçüde öğretmen açısından değer kazanır. 7. Yüksek düzeydeki gereksinimleri yöneticiler doğrudan gideremezler ancak uygun bir örgütsel ortam sağlıyarak bu gereksinimlerin giderilmesine olanak sağlanır. 8. Eğitim örgütlerinin merkezi yapılanması nedeniyle, öğretmenlere sağlanan ücret, terfi gibi özdeksel sonuçlar sistemde bulunan tüm öğretmenlere eşit uygulandığından, öğretmenlerin diğer meslektaşlannı ölçü alarak denksizlik duymaları olasılığı düşüktür. Denksizlik kaynağı daha çok tinsel ödüllerin dağıtımında ve sistemin kendisinde görülmektedir. 9. Eğitim örgütleri, gevşek bir örgüt yapısına, belirgin bir özerkliğe ve hoşgörüye sahip olmaları gerektiğinden X kuramı varsayımları bu tür örgütler için anlamlı değildir. 10. Okuldaki görevlerin karmaşık olması ve birbirine bağımlı olması nedeniyle amaç belirleme güç olmaktadır. Bu nedenle Amaç Kuramının bulguları eğitim örgütlerinde daha dikkatli yorumlanmalıdır. 11. Güdü örüntüleri, içerisinde bulunulan toplumun kültürel yapısıyla ilişkilidir. Bu nedenle güdüleme kuramları, informal yönü daha baskın olan eğitim örgütlerinde daha dikkatli yorumlanmalıdır. 12. Öğretmenler, alt düzey gereksinimlerini önemli ölçüde doyurmuş yüksek düzeydeki gereksinimlere tepki göstermeye hazır durumdadırlar. Yüksek düzeydeki güdüler sözkonusu olduğunda işin içeriği güdü uyarıcı bir işlev görmektedir. 13. İş güvencesi, ücret gibi dış desteklerin öğretmenleri güdüleme olasılıkları düşüktür. Onlar için en önemli güdüleyici etkiyi saygı, yetki ve mesleğin öz değerlerine ulaşma duygusu yaratabilmektedir. 14. Öğretmenlere kendilerini ilgilendiren kararlara katılma olanaklarının tanınması, toplumsallık, saygı ve kendini gerçekleştirme gereksinimlerinin doyurulması olasılığım arttıracaktır. 15. Öğretmenler tarafından işin kendisi, sorumluluk, gelişme olanakları ile birlikte basan ve tanınmayı önemli ölçüde güdüleyici etmen olarak görülmektedir. 16. Öğretmenlere iyi çalışma koşullan sağlandığında ve karar verme sürecinde daha fazla etkileme fırsatlan verildiğinde, öz saygı, özerklik ve kendini gerçekleştirme gereksinimleri oldukça güdüleyici olabilmektedir. 17. Rutin nöbet hizmetleri, kırtasiye işleri öznel durumlan gözardı eden denetim çalışmalan, olumsuz yönetim politikalan, iş arkadaşlan ve öğrenci velileriyle olan ilişkilerdeki yetersizlik öğretmenlerce duyumsuzluk yaratan etmenler olarak görülmektedir. 18. Öğretmenlerin, özerklik gereksinimlerini gidermelerinde engelleyici rol oynayan eğitim örgütlerindeki aşırı merkezileşme öğretmenlerin beklenti düzeyini düşürmektedir. 19. Öğretmenlerin beklenti düzeyi ile öğretmenlerin iş doyumu, öğrencilerin okula karşı tutumları ve algılanan okul etkililiği arasında doğrusal bir ilişki vardır. 20. Öğretmenlerin beklenti düzeyleri özellikle okul yöneticilerinin liderlik davranışlarından etkilenmektedir. 21. Güdülerin doğuştan değil, sonradan öğrenilmiş olmalarının doğal sonucu olarak öğretmenler basan gereksinimleri arttırılacak biçimde eğitilebilirler. 22. Öğretmenlerin örgütsel ortamda başarılı olmaları bekleniyorsa, başarısızlıklarının kaynağı olan güçlüklerin ortadan kaldırılması gereklidir. Öneriler Uygulamacılar İçin Öneriler: 1. Amaçların belirgin olması, işbaşanmı üzerinde olumlu etki yaratmaktadır. Bu nedenle eğitim örgütlerinin yapısından kaynaklanan amaçların karmaşıklığı ve soyut olmaları, olanaklar ölçüsünde alt amaçlara dönüştürülerek somutlaştınlmalıdır. 2. İşbaşanmı ile ödüller arasındaki ilişki belirginleştirilmeli, hangi düzeydeki sonuçlann hangi ödüllere yol açacağı önceden belirlenmelidir. 3. Gösterilen çabalann nasıl sonuçlandığının görülebilmesi amacıyla öğretmenlere düzenli geri bildirim sağlanmalıdır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
School administrators, yöneticiler, Managers, Education institutions, Motivasyon, Motivation
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Çağlar, Çağlar ;(1998) Güdüleme kuramlarının eğitim yönetimine katkıları ,İnönü Üniversitesi.
