İran sahası Oğuz diyalektlerinin karşılaştırmalı ses bilgisi (Güney Azerbaycan, Kaşkay ve Sungur diyalektleri)
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İnönü Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İran coğrafyası uzun yıllar Türklerin hüküm sürdüğü bir yerleşim yeri olmuştur. Oğuz Türkleri başta olmak üzere birçok Türk boyuna ev sahipliği yapmış olan bu coğrafyada hâlen Türk nüfusu oldukça yoğundur. İran'daki Türkler arasında en kalabalık boy Oğuzlardır. Dolayısıyla İran'daki Türkler arasında konuşulan Türk dili çoğunlukla Oğuz Türkçesidir. Bu bölgede Oğuz Türkçesinin Horasan Türkçesi, İran Türkmen ağzı, Güney Azerbaycan diyalekti, Kaşkay diyalekti ve Sungur diyalekti konuşulmaktadır. İran'daki Oğuz diyalektlerinin tasnifi konusunda bir netlik yoktur. Tasnif çalışmalarının genelinde Güney Azerbaycan, Kaşkay ve Sungur diyalektlerinin durumu belirsizdir. Çalışmalarda bu diyalektler bazen bağımsız bir lehçe bazen de Azerbaycan Türkçesinin bir ağzı olarak görülür. Bu çalışmada Güney Azerbaycan, Kaşkay ve Sungur diyalektleri art zamanlı bir bakış açısıyla ses bilgisi yönünden Azerbaycan Türkçesi yazı dili ve ağızlarıyla karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucunda söz konusu diyalektlerin benzer ve farklı ses bilgisi özellikleri tespit edilmiştir. Ardından bu benzerlik ve farklılıklardan hareketle diyalektler, Azerbaycan Türkçesi yazı dili ve ağızlarıyla karşılaştırılmış ve söz konusu diyalektlerden hangilerinin lehçe hangilerinin Azerbaycan Türkçesinin bir ağzı olarak değerlendirilmesi gerektiği belirlenmeye çalışılmıştır. Böylelikle ilgili yeni çalışmalar için kolaylık sağlamanın yanı sıra yapılacak İran sahası ağız atlası çalışmalarına da önemli katkı sağlanacağı düşünülmüştür.
The geography of Iran has been a settlement where Turks ruled for many years. The Turkish population is still quite dense in this geography, which has hosted many Turkish tribes, especially the Oghuz Turks. The most numerous tribe among the Turks in Iran is the Oghuz. Therefore, the Turkish language spoken among the Turks in Iran is mostly Oghuz Turkish. Khorasan Turkish of Oghuz Turkish, Iranian Turkmen dialect, South Azerbaijani dialect, Qashkay dialect and Sungur dialect are spoken in this region. There is no clarity regarding the classification of Oghuz dialects in Iran. In general, the status of South Azerbaijan, Qashkay and Sungur dialects is unclear in the classification studies. In studies, these dialects are sometimes seen as an independent dialect and sometimes as a dialect of Azerbaijani Turkish. In this study, Southern Azerbaijani, Kashkay and Sungur dialects were compared with the written language and dialects of Azerbaijani Turkish in terms of phonetics from a diachronic perspective. As a result of the comparison, similar and different phonetic features of the dialects in question were determined. Then, based on these similarities and differences, the dialects were compared with the written language and dialects of Azerbaijani Turkish, and it was tried to determine which of the dialects in question should be considered a dialect and which should be considered a dialect of Azerbaijani Turkish. In this way, it is thought that in addition to providing convenience for new related studies, it will also make a significant contribution to the Iranian dialect atlas studies.
The geography of Iran has been a settlement where Turks ruled for many years. The Turkish population is still quite dense in this geography, which has hosted many Turkish tribes, especially the Oghuz Turks. The most numerous tribe among the Turks in Iran is the Oghuz. Therefore, the Turkish language spoken among the Turks in Iran is mostly Oghuz Turkish. Khorasan Turkish of Oghuz Turkish, Iranian Turkmen dialect, South Azerbaijani dialect, Qashkay dialect and Sungur dialect are spoken in this region. There is no clarity regarding the classification of Oghuz dialects in Iran. In general, the status of South Azerbaijan, Qashkay and Sungur dialects is unclear in the classification studies. In studies, these dialects are sometimes seen as an independent dialect and sometimes as a dialect of Azerbaijani Turkish. In this study, Southern Azerbaijani, Kashkay and Sungur dialects were compared with the written language and dialects of Azerbaijani Turkish in terms of phonetics from a diachronic perspective. As a result of the comparison, similar and different phonetic features of the dialects in question were determined. Then, based on these similarities and differences, the dialects were compared with the written language and dialects of Azerbaijani Turkish, and it was tried to determine which of the dialects in question should be considered a dialect and which should be considered a dialect of Azerbaijani Turkish. In this way, it is thought that in addition to providing convenience for new related studies, it will also make a significant contribution to the Iranian dialect atlas studies.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Dilbilim, Linguistics, Türk Dili ve Edebiyatı
