Üryan Hızır Ocağı mensuplarının Alevilikle ilgili görüşlerinin incelenmesi
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İnönü Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Anadolu Aleviliğinde önemli bir yer edinmiş olan Ocaklar soya bağlı olarak süregelmektedirler. Bu ocakların ilk ne zaman ortaya çıktığı ile ilgili alan yazında ortak bir görüş bulunmamakla birlikte; Hz. Ali'nin soyundan geldiği ya da Hacı Bektaş-ı Veli'nin görüşlerinde sonra oluştuğu yönünde görüşler mevcuttur. Ocaklar dini yaşamı yöneten, sosyal ilişkileri şekillendiren birleştirici, toplum açısından işlevi büyük kurumlardır. Toplumda sahip oldukları işlevlere göre farklı isimler almaktadırlar. Ör. Mürşit Ocağı, Pir Ocağı, Rehber Ocağı gibi. Ocakların işleyişleri Dedeler tarafından yürütülmektedir. Ocaklara bağlı Dedeler Peygamber soyundan geldikleri kabul edildiklerinden "seyyid" olarak adlandırılırlar. Ocaklara ve Dedelere bağlı olanlara talip ya da Ocak mensubu denilmektedir. Dedeler farklı zamanlarda taliplerinin bulunduğu köy, kasabaları ziyaret ederek dinsel törenler düzenlerler. Bu ziyaretler sırasında talipleri dini açıdan bilgilendirir, aralarında varsa anlaşmazlıkları giderirler. Bu araştırmanın konusunu Adıyaman-Malatya-Tunceli-Kahramanmaraş-Gaziantep yörelerinde çok sayıda talibi bulunan Pir Ocaklarından Üryan Hızır Ocağı oluşturmaktadır. Bu çalışmada Üryan Hızır Ocağı taliplerine Alevilik, Cem, Ocağın tarihi, Ocağın Dedeleri, ocakla ilgili efsane ve kehanetlere, toplumsal hayatta Alevi ve Alevilik gibi konularda sorular sorulmuştur. Ocak mensuplarının görüşme ortamında bu sorulara verdikleri cevaplar analiz edilerek sunulmuştur. Araştırma toplamda 65 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Bu katılımcılar, Adıyaman, Malatya, İstanbul, İzmir, Mersin gibi Türkiye'nin farklı şehirlerinde yaşayan Ocak Mensuplarıdır. Katılımcılar ile 20-30 dakikalık görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmeler sonucunda Üryan Hızır ocağı mensuplarının görüşleri alt temalar halinde rapor olarak yazılmıştır. Bu temaların bazıları; Üryan Hızır Ocağı mensuplarının (1) Alevilik tanımı, (2) Cem hakkındaki görüşleri, (3) Aleviliğin tarihi ile ilgili görüşleri, (4) Alevilikte kimi önder olarak kabul ettikleri, (5) Üryan Hızır Ocağı hakkındaki bilgileri, (6) Üryan Hızır Ocağı Dedeleri hakkındaki görüşleri, (7) Okullarda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinin zorunlu okutulması, (8) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinde yer alan Alevilikle ilgili konulardır. Sonuçlar bu bölgelerde yaşayan Alevilerle ilgili kapsamlı bilgiler sunması açısından önem taşımaktadır. Anahtar Kelimeler: Alevilik, Üryan Hızır Ocağı, Pir.
In Anatolian Alevism, the Ocaks (religious orders) hold a significant place and continue through lineage. While there is no consensus in the literature regarding the exact origins of these Ocaks, some believe they originate from the lineage of Ali or were established after Hacı Bektaş-ı Veli. Ocaks are institutions of great importance that govern religious life, shape social relations, and serve unifying functions within the community. They are known by different names according to their functions within society, such as Mürşit Ocağı, Pir Ocağı, and Rehber Ocağı. The operations of these Ocaks are carried out by the Dedeler (religious leaders). Dedeler, considered descendants of the Prophet, are referred to as "seyyid." Individuals affiliated with the Ocaks and Dedeler are called talip or members of the OcaK.K. Dedeler visit the places where their talips reside at different times, organizing religious ceremonies, informing their talips, and resolving disputes. The subject of this research is the Üryan Hızır Ocağı, one of the Pir Ocaks with numerous talips in the Adıyaman-Malatya-Tunceli-Kahramanmaraş-Gaziantep regions. In this study, questions were posed to the talips of the Üryan Hızır Ocağı regarding Alevism, Cem (Alevi ritual gathering), the history of the Ocak, the Dedeler of the Ocak, legends and prophecies related to the Ocak, and the role of Alevism in social life. The answers given by the Ocak members during the interviews were analyzed and presented. The research was conducted with a total of 65 participants who are Ocak members living in various cities of Turkey, including Adıyaman, Malatya, Istanbul, Izmir, and Mersin. Interviews lasting 20-30 minutes were conducted with these participants. The views of the members of the Üryan Hızır Ocağı were reported in sub-themes based on these interviews. These themes include: (1) the definition of Alevism by Üryan Hızır Ocağı members, (2) their views on Cem, (3) their perspectives on the history of Alevism, (4) their recognized leaders within Alevism, (5) their knowledge about the Üryan Hızır Ocağı, (6) their views on the Dedeler of the Üryan Hızır Ocağı, (7) the compulsory nature of Religious Culture and Ethics courses in schools, and (8) topics related to Alevism in these courses. The results are presented as comprehensive information about the Alevis living in these regions. Keywords: Alevism, Üryan Hızır Ocağı, Pir.
In Anatolian Alevism, the Ocaks (religious orders) hold a significant place and continue through lineage. While there is no consensus in the literature regarding the exact origins of these Ocaks, some believe they originate from the lineage of Ali or were established after Hacı Bektaş-ı Veli. Ocaks are institutions of great importance that govern religious life, shape social relations, and serve unifying functions within the community. They are known by different names according to their functions within society, such as Mürşit Ocağı, Pir Ocağı, and Rehber Ocağı. The operations of these Ocaks are carried out by the Dedeler (religious leaders). Dedeler, considered descendants of the Prophet, are referred to as "seyyid." Individuals affiliated with the Ocaks and Dedeler are called talip or members of the OcaK.K. Dedeler visit the places where their talips reside at different times, organizing religious ceremonies, informing their talips, and resolving disputes. The subject of this research is the Üryan Hızır Ocağı, one of the Pir Ocaks with numerous talips in the Adıyaman-Malatya-Tunceli-Kahramanmaraş-Gaziantep regions. In this study, questions were posed to the talips of the Üryan Hızır Ocağı regarding Alevism, Cem (Alevi ritual gathering), the history of the Ocak, the Dedeler of the Ocak, legends and prophecies related to the Ocak, and the role of Alevism in social life. The answers given by the Ocak members during the interviews were analyzed and presented. The research was conducted with a total of 65 participants who are Ocak members living in various cities of Turkey, including Adıyaman, Malatya, Istanbul, Izmir, and Mersin. Interviews lasting 20-30 minutes were conducted with these participants. The views of the members of the Üryan Hızır Ocağı were reported in sub-themes based on these interviews. These themes include: (1) the definition of Alevism by Üryan Hızır Ocağı members, (2) their views on Cem, (3) their perspectives on the history of Alevism, (4) their recognized leaders within Alevism, (5) their knowledge about the Üryan Hızır Ocağı, (6) their views on the Dedeler of the Üryan Hızır Ocağı, (7) the compulsory nature of Religious Culture and Ethics courses in schools, and (8) topics related to Alevism in these courses. The results are presented as comprehensive information about the Alevis living in these regions. Keywords: Alevism, Üryan Hızır Ocağı, Pir.
Açıklama
Alevilik Araştırmaları Enstitüsü, Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları Ana Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler
Din, Religion
