Malatyalı Âşık Mürteza Aksüt (Hayatı, sanatı ve şiirleri)
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2014
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İnönü Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Yüzyıllar öncesine dayanan, köklü bir geçmişe sahip olan Türkler çeşitli coğrafyalarda hüküm sürmüş ve gittikleri yerlere hem kültürlerini götürmüş hem de o kültürleri bünyesinde eriterek bir kültür mozaiği oluşturmuşlardır. Türklerin farklı etnik topluluklarla kaynaşması edebiyatlarına da yansımış çok zengin bir sözlü edebiyat geleneği meydana getirmişlerdir. Bu sözlü geleneğin önemli taşıyıcılarından olan Ozan- Baksılar kopuzları eşliğinde diyar diyar dolaşarak şiirlerini dile getirmiş toplumun sesi olmuşlardır. Daha sonraki yüzyıllarda tarikatların etkisiyle dinî- tasavvufî bir mahiyete bürünen bu gelenek 15. yy' dan sonra âşık edebiyatı adı altında varlığını sürdürmüştür. Âşıkların kaynaklık ettiği bir oluşum olan âşık edebiyatı günümüze kadar pek çok değişiklik geçirmiştir. Gerek icrâ zamanları ve ortamları gerek yetişme tarzları gerekse geleneğin bazı uygulamalarının farklı bir çizgide ilerlediği âşıklık geleneği 16. yy' da kendini göstermeye başlamış geleneğe damgasını vuran birçok âşık yetiştirmiştir. İhtişamlı zamanlarından sonra biraz düşüş yaşayan âşıklık geleneği çağın şartları doğrultusunda kendini yenileme gayreti içerisinde yoluna devam etmektedir. Kültürümüzün önemli bir parçası olan bu gelenek Anadolu'nun belli başlı yerlerinde düzenlenen çeşitli etkinlik ve şölenlerle canlılığını korumaktadır. Âşık edebiyatına çok sayıda usta âşık kazandırmış olan Malatya, geleneğin önemli duraklarından birisidir. Geçmişten günümüze geleneği yaşatma adına uğraş veren Malatyalı âşıklardan Mürteza Aksüt de kendi kültürüyle yoğurduğu sanatını en iyi icrâ edenlerden biridir. Bu çalışmamızda âşıklık geleneğinin Malatya'da yaşayan temsilcilerinden Mürteza Aksüt'ün hayatını, sanatını, âşıklık geleneği içerisindeki yerini, sanatının hayatındaki yansımalarını, farklı yönlerini değerlendirmeye çalıştık. Tarihî zemin içerisinde âşıklık geleneğinin geçirmiş olduğu değişimi ve Malatya'daki âşıklık geleneğini giriş bölümünde verdikten sonra, Mürteza Aksüt'ün hayatına dair bilgiler verip sonrasında sanatı ve şiirlerine yer vererek âşıklık geleneğindeki yerini belirlemeye çalıştık. İrticalen şiir söyleme yeteneğine sahip Mürteza Aksüt badeli âşıklardan olup sazı ustaca çalan, geleneğin pek çok özelliğini bünyesinde barındıran, usta âşıkların yolundan giden, önemli bir değerdir. Şiirlerinde işlediği konularla topluma seslenen, insanlığı bir gözle gören dünya görüşünü şiirlerine yansıtan âşığımız yalın bir dil kullanarak her kesimden insana hitap etmektedir. Bu çalışmada âşık Mürteza Aksüt'ün 112 şiirini şekil ve içerik bakımından detaylı olarak inceleyerek kullanmış olduğu sanatları, deyim ve veciz sözleri, ifade özelliklerini, işlediği konuları örneklerle açıklamaya ve gelenek içindeki yerini belirlemeye çalıştık.
The Turks who has a long history based on centuries ago reigned in various geograpies and took both their cultures to the places where they went and by dissolving those cultures,they formed a cultural mosaic.The fusion with different ethnic groups have brought about a very rich tradition of oral literature which also reflected in their literature. The bards who are the bearers of this oral tradition became the voice of society by wandering and expressing their poems land by land.In later centuries, this tradition which wrapped the religious-mystical nature with thein fluence of sects continued to existunder the name of Minstrel Literature. Minstrel Literature for med by minstrels coming together has under gone many changesso far. Thetradition of minstrelsy, both in execution time sand the media, their ways of raising and the tradition's progress in a different line, began to show itself and raised many minstrels who left their marks on tradition. After its gloriousera, the tradition of minstrelsy which had a little decline, continues to move forward in the effort to renewitsel faccording to theera. Thistradition, which is an important part of our culture maintain sits live liness with various event sand feasts held in certain parts of Anatolia. Malatya, which gave a large number of masters to Minstrel Literature is one of the most important stops. From past to the present, Mürteza Aksüt who has an effort for survival of the tradition is one of the best amongst whom practices his art having molded with his own culture. In this study, wetried to evaluate Mürteza Aksüt's life, art, his place in the tradition of minstresly, there flection of his art in his life and his different aspects amongst the representatives of the tradition of minstresly living in Malatya. After giving the alteration of the tradition of minstrelsy in history and the tradition of minstresly in Malatya in the introduction part, we gave in formation about Mürteza Aksüt's life and tried to determine his location on the tradition of minstrelsy by including his art and poets. Mürteza Aksüt, who has the ability of extem porisation, plays saz master fully, in corporates many aspects of the tradition, goes with master minstrels is an important value. The minstrel who adresses to socialissues in his poems reflects the conception of the world which sees huminity with one eye caters to all people by using a simple language. In this study, wetried to give many examples about the issues that he handles by examining his one hundred and twelve poems in terms of form and content in details and thearts, idioms, terse statements and expression features and determine his place in the tradition.
The Turks who has a long history based on centuries ago reigned in various geograpies and took both their cultures to the places where they went and by dissolving those cultures,they formed a cultural mosaic.The fusion with different ethnic groups have brought about a very rich tradition of oral literature which also reflected in their literature. The bards who are the bearers of this oral tradition became the voice of society by wandering and expressing their poems land by land.In later centuries, this tradition which wrapped the religious-mystical nature with thein fluence of sects continued to existunder the name of Minstrel Literature. Minstrel Literature for med by minstrels coming together has under gone many changesso far. Thetradition of minstrelsy, both in execution time sand the media, their ways of raising and the tradition's progress in a different line, began to show itself and raised many minstrels who left their marks on tradition. After its gloriousera, the tradition of minstrelsy which had a little decline, continues to move forward in the effort to renewitsel faccording to theera. Thistradition, which is an important part of our culture maintain sits live liness with various event sand feasts held in certain parts of Anatolia. Malatya, which gave a large number of masters to Minstrel Literature is one of the most important stops. From past to the present, Mürteza Aksüt who has an effort for survival of the tradition is one of the best amongst whom practices his art having molded with his own culture. In this study, wetried to evaluate Mürteza Aksüt's life, art, his place in the tradition of minstresly, there flection of his art in his life and his different aspects amongst the representatives of the tradition of minstresly living in Malatya. After giving the alteration of the tradition of minstrelsy in history and the tradition of minstresly in Malatya in the introduction part, we gave in formation about Mürteza Aksüt's life and tried to determine his location on the tradition of minstrelsy by including his art and poets. Mürteza Aksüt, who has the ability of extem porisation, plays saz master fully, in corporates many aspects of the tradition, goes with master minstrels is an important value. The minstrel who adresses to socialissues in his poems reflects the conception of the world which sees huminity with one eye caters to all people by using a simple language. In this study, wetried to give many examples about the issues that he handles by examining his one hundred and twelve poems in terms of form and content in details and thearts, idioms, terse statements and expression features and determine his place in the tradition.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Âşık Mürteza Aksüt, Halk Şiiri, Saz, Kültür, Âşıklık Geleneği, Minstrel Mürteza Aksüt, Folk Poetry, Culture, The Tradition of Minstrelsy
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Güllü, A. (2014). Malatyalı Âşık Mürteza Aksüt (Hayatı, sanatı ve şiirleri). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 1-290 ss.
