HUKUKA TARİHSEL MATERYALİST YAKLAŞIM AÇISINDAN ‘TOPLUMSAL FORMASYON’ KAVRAMININ ÖNEMİ
| dc.contributor.author | Karadağ, Ulaş | |
| dc.date.accessioned | 2024-08-04T19:51:31Z | |
| dc.date.available | 2024-08-04T19:51:31Z | |
| dc.date.issued | 2021 | |
| dc.department | İnönü Üniversitesi | en_US |
| dc.description.abstract | Tarihsel materyalizmin kurucuları Marx ve Engels her ne kadar genel bir hukuk teorisi geliştirmemişseler de tarihsel materyalizmin hukuka dair bir çok belirleyici saptaması bulunmaktadır. Tarihsel materyalizm, hukuku en genel anlamda toplumsal ilişkiler bütününün yeniden üretimi ve düzenlenişindeki etkisi bakımından ele alır. Bu ise toplum ve hukuk ilişkisine dair belirli bir görüş açısını gerekli kılar. Bu makale, sözü edilen görüş açısını incelemek üzere toplumsal formasyon kavramına odaklanmaktadır. Toplumsal formasyon kavramının sunduğu teorik çerçeve, hukukun toplumsal bütünlük içerisinde haritalanmasına, daha da önemlisi hukuk ve üretim ilişkileri ilişkisinin topografisini kavramaya olanak tanımaktadır. Marx’a göre verili bir toplumdaki üretim ilişkileri, üretici güçlerle birlikte Marx’ın üretim tarzı adını verdiği özgül bütünlüğü oluşturur. Kapitalist toplum ise özgül üretim tarz(lar)ını oluşturan toplumsal pratiklerin ve ilişkilerin, somut ve karmaşık biraradalığını ifade etmektedir. Tarihsel materyalist yaklaşım içinden geliştirilen toplumsal formasyon kavramı, tarihin belirli bir dönemine denk düşen somut ve tarihsel bir toplumsal gerçekliğin kavranışına hizmet etmektedir. Kavram, ekonomik, hukuki-politik, ideolojik-kültürel vs. toplumsal süreçlerin özgül dinamikleri arasındaki ilişkiyi tespit etmek bakımından ayırt edici niteliktedir. Toplumsal formasyonlar birden fazla üretim tarzının varlığını içermekle birlikte, üretim tarzı kavramı ile toplumsal formasyon kavramı arasında önemli bir fark bulunmaktadır. Üretim tarzı kavramı soyut bir toplumsal bütünü ifade ederken, toplumsal formasyon kavramı somut bir toplumsal durumu/biçimi analiz etmeye dönüktür. Toplumsal formasyon kavramının, toplumsal yapı ve dönüşümün somut ve maddi veçhelerine yönelik olması, hukukun da sabit ve ebedi bir entite değil de tarihsel olarak belirlenen ve dönüşüm halindeki bir ilişki ve biçimler bütünü olarak kavranmasına imkân tanır. Bu nedenle, makalenin konusu, toplumsal formasyon kavramının sunduğu teorik çerçevenin incelenmesiyle sınırlandırılmıştır. Bu çerçeve Maurice Godelier, Louis Althusser, Étienne Balibar, Nicos Poulantzas, Martha Harnecker, Ellen Meiksins Wood, Perry Anderson, David Harvey ve Samir Amin gibi düşünürlere değinilerek incelenecek, kavramın hukuk çalışmaları için önemine ise kısaca sonuç bölümünde değinilecektir. | en_US |
| dc.identifier.doi | 10.32957/hacettepehdf.776337 | |
| dc.identifier.endpage | 440 | en_US |
| dc.identifier.issn | 2146-1708 | |
| dc.identifier.issn | 1302-4868 | |
| dc.identifier.issue | 1 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 394 | en_US |
| dc.identifier.trdizinid | 1133665 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.776337 | |
| dc.identifier.uri | https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/1133665 | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11616/89032 | |
| dc.identifier.volume | 11 | en_US |
| dc.indekslendigikaynak | TR-Dizin | en_US |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.relation.ispartof | Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Makale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.title | HUKUKA TARİHSEL MATERYALİST YAKLAŞIM AÇISINDAN ‘TOPLUMSAL FORMASYON’ KAVRAMININ ÖNEMİ | en_US |
| dc.type | Article | en_US |
