Seçilmiş sosyo-ekonomik değişkenlerin bölgesel kalkınmadaki rolü: TRC bölgesi üzerine bir değerlendirme
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İnönü Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kalkınma, sosyal ve ekonomik başta olmak üzere toplumları etkileyen bütün göstergelerdeki iyileşmeyi ifade eden ve dinamik yapıya sahip bir kavramdır. Dolayısıyla kalkınmış ülkelerde yaşam standartları yüksek olmakta, ekonomik ve sosyal açıdan belirgin üstünlükler elde edilmektedir. Sanayi devriminin ortaya çıkışı ve gelişimiyle birlikte yaşanan üretim ve nüfus artışı, toplumların daha yüksek yaşam standartlarına erişebilmek adına çeşitli fırsatları değerlendirmelerine neden olmuştur. Sosyal ve ekonomik gelişmişlik farklılıkları ülkeler arasında olabileceği gibi ülkelerin bölgeleri arasında da çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilmektedir. Bölgeler arasında ortaya çıkan gelişmişlik farklılıkların azaltılması ve giderilmesi adına yapılan faaliyetlerin tümü bölgesel kalkınma adı altında ele alınmaktadır. Geri kalmış bölgelerin kalkınmasını sağlamak için devlet otoriteleri aracılığıyla yürütülen politikalar bölgesel kalkınma politikaları olarak bilinmektedir. Bu politikalar kapsamında bölgelerin sosyal ve ekonomik değişim dönüşümünü sağlayacak çok yönlü plan ve programlar yapılmaktadır. Türkiye, AB uyum yasaları kapsamında İBBS ya da NUTS olarak bilinen yöntemi benimsemiş ve üç farklı düzey bölge sınıflandırması yapılmıştır. Bu çalışmada İBBS düzey 2'de yer alan 26 adet bölge için 23 adet sosyal ve ekonomik değişken belirlenmiş, 2013-2022 dönemi için Temel Bileşenler Analizi yapılarak bir "bölgesel kalkınma endeksi" elde edilmiştir. Analiz kapsamında endeks için etkili olan değişkenler incelenmiş, değişkenlerin uyumu ve tutarlılığının incelenmesi için Cronbach's Alfa değeri hesaplanmıştır. Bu değer ile endeks hesaplanması için seçilen değişkenlerin uyumu çok yüksek bulunmuştur. Analiz sonucunda değişkenler için endeks ağırlığı belirlenmiş ve her bir bölge için endeks hesaplanmıştır. Seçilmiş değişkenlerin bölgesel kalkınmadaki rolü kapsamında 2013-2022 döneminde bölgelerin endeks değeri artan bir seyirdedir. Analiz dönemi boyunca ortalama endeks değeri bakımından en iyi olanaklara sahip ve en iyi durumda olan bölgenin TR10 bölgesi, yetersiz durumda olan veya geri kalmış olarak nitelendirilebilecek bölgenin TRC3 olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Development is a dynamic concept that refers to improving all indicators affecting societies, especially social and economic ones. Therefore, living standards in developed countries are high and significant economic and social advantages are achieved. The increase in production and population with the emergence and development of the Industrial Revolution has led societies to take advantage of various opportunities to achieve higher living standards. Differences in social and economic development can occur between countries as well as between regions of countries for various reasons. All of the activities carried out to reduce and eliminate the development differences between regions are considered under the name of regional development. Policies carried out through state authorities to ensure the development of underdeveloped regions are known as regional development policies. Within the scope of these policies, multifaceted plans and programs are made to ensure the social and economic transformation of the regions. Turkey has adopted the method known as IBBS or NUTS within the scope of EU harmonization laws, and three different levels of regional classification have been established. This study determined 23 social and economic variables for 26 regions in NUTS level 2, and a "regional development index" was obtained for 2013-2022 by performing a Principal Component Analysis. Within the scope of the analysis, the variables that are effective for the index were examined, and Cronbach's Alpha value was calculated to examine the compatibility and consistency of the variables. With this value the compatibility of the variables selected for the index calculation was very high. As a result of the analysis, index weights were determined for the variables and the index was calculated for each region. Within the scope of the role of selected variables in regional development, the index value of the regions in 2013-2022 is on an increasing trend. In terms of the average index value during the analysis period, it was concluded that the TR10 region has the best opportunities and is in the best condition, while TRC3 is the region that is inadequate or can be characterized as backward.
Development is a dynamic concept that refers to improving all indicators affecting societies, especially social and economic ones. Therefore, living standards in developed countries are high and significant economic and social advantages are achieved. The increase in production and population with the emergence and development of the Industrial Revolution has led societies to take advantage of various opportunities to achieve higher living standards. Differences in social and economic development can occur between countries as well as between regions of countries for various reasons. All of the activities carried out to reduce and eliminate the development differences between regions are considered under the name of regional development. Policies carried out through state authorities to ensure the development of underdeveloped regions are known as regional development policies. Within the scope of these policies, multifaceted plans and programs are made to ensure the social and economic transformation of the regions. Turkey has adopted the method known as IBBS or NUTS within the scope of EU harmonization laws, and three different levels of regional classification have been established. This study determined 23 social and economic variables for 26 regions in NUTS level 2, and a "regional development index" was obtained for 2013-2022 by performing a Principal Component Analysis. Within the scope of the analysis, the variables that are effective for the index were examined, and Cronbach's Alpha value was calculated to examine the compatibility and consistency of the variables. With this value the compatibility of the variables selected for the index calculation was very high. As a result of the analysis, index weights were determined for the variables and the index was calculated for each region. Within the scope of the role of selected variables in regional development, the index value of the regions in 2013-2022 is on an increasing trend. In terms of the average index value during the analysis period, it was concluded that the TR10 region has the best opportunities and is in the best condition, while TRC3 is the region that is inadequate or can be characterized as backward.
Açıklama
Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, İktisat Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler
Ekonomi, Economics
