Farabi ve İbn Haldun'da ilimlerin tasnifi
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İnönü Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Farabi ve İbn Haldun İslam düşünce tarihinde önemli bir yere sahiptir. Her iki düşünür de kendi dönemlerinin sosyal, kültürel ve felsefi koşullarından etkilenerek bilimleri farklı perspektiflerden tasnif etmişlerdir. Farabi, ilimleri yöntem ve işlevsellik temelinde mantık, dil, matematik, tabiat ve ilahiyat ile medeni ilimler olmak üzere beş kategoride gruplandırmıştır. İbn Haldun ise tüm bilimleri akli ve geleneksel bilimler olmak üzere iki ana başlık altında incelemiştir. Farabi ilimler arasındaki ilişkiye yatay bir düzende yaklaşırken, İbn Haldun ilimleri önemlerine göre düzenleyerek bir hiyerarşi oluşturmuştur. Ayrıca düşünürlerin epistemolojik olarak farklılaştıkları, bilginin üretimi ve uygulanmasına ilişkin sınıflandırmalarının önemli bir ayırt edici unsur olduğu görülmektedir. Farabi'nin geliştirdiği görüşler Aristoteles'in mantığın bilimdeki merkezi rolüne kendi özgün yorumlarını ekleyerek siyaseti ayrı bir disiplin olarak tanımlamıştır. İbn Haldun, Farabi'nin tasnifini eleştirmiş ve sonuçta fıkıh, kelam ve siyaset gibi alanların belirgin bir şekilde ayrıldığı bir tasnif ortaya çıkmıştır. Bu durum düşünürler arasında dikkate değer bir farklılık yaratmıştır. Bu sınıflandırmaların günümüz ilim anlayışı üzerindeki etkisi, mevcut tartışmanın kavramsal değerine işaret etmektedir. Ancak Farabi'nin kelam, İbn Haldun'un ise fıkıh ilmine dair eserlerinde yeterince bilgi vermemiş olması içeriği zenginleştirilmesindeki sınırlılık olarak karşımıza çıkmaktadır. Anahtar Kelimeler: Farabi, İbn-i Haldun, ilim, ilimler tasnifi
Farabi and Ibn Khaldun have an important place in the history of Islamic thought. Both thinkers classified the sciences from different perspectives, influenced by the social, cultural and philosophical conditions of their respective periods. Al-Farabi grouped the sciences into five categories on the basis of method and functionality: logic, language, mathematics, nature and theology, and civil sciences. Ibn Khaldun, on the other hand, analyzed all sciences under two main headings: rational and traditional sciences. While al-Farabi approached the relationship between the sciences in a horizontal order, Ibn Khaldun created a hierarchy by organizing the sciences according to their importance. In addition, it is seen that the thinkers differed epistemologically and that their classification of the production and application of knowledge was an important distinguishing factor. Farabi's views added his own unique interpretations to Aristotle's central role of logic in science and defined politics as a separate discipline. Ibn Khaldun criticized al-Farabi's classification and the result was a classification in which the fields of fiqh, theology and politics were clearly separated. This created a remarkable difference between thinkers. The impact of these classifications on today's understanding of science points to the conceptual value of the current debate. However, the fact that Farabi did not provide enough information on theology and Ibn Khaldun did not provide enough information on fiqh in his works is a limitation in enriching the conten Keywords: Farabi, IbnKhaldun, science, classification of sciences
Farabi and Ibn Khaldun have an important place in the history of Islamic thought. Both thinkers classified the sciences from different perspectives, influenced by the social, cultural and philosophical conditions of their respective periods. Al-Farabi grouped the sciences into five categories on the basis of method and functionality: logic, language, mathematics, nature and theology, and civil sciences. Ibn Khaldun, on the other hand, analyzed all sciences under two main headings: rational and traditional sciences. While al-Farabi approached the relationship between the sciences in a horizontal order, Ibn Khaldun created a hierarchy by organizing the sciences according to their importance. In addition, it is seen that the thinkers differed epistemologically and that their classification of the production and application of knowledge was an important distinguishing factor. Farabi's views added his own unique interpretations to Aristotle's central role of logic in science and defined politics as a separate discipline. Ibn Khaldun criticized al-Farabi's classification and the result was a classification in which the fields of fiqh, theology and politics were clearly separated. This created a remarkable difference between thinkers. The impact of these classifications on today's understanding of science points to the conceptual value of the current debate. However, the fact that Farabi did not provide enough information on theology and Ibn Khaldun did not provide enough information on fiqh in his works is a limitation in enriching the conten Keywords: Farabi, IbnKhaldun, science, classification of sciences
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Felsefe, Philosophy
