MİLLÎ MÜCADELE’DE KUVVACI BİR MÜFTÜ: HAYMANA MÜFTÜSÜ AHMET VEHBİ EFENDİ
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Öz: Mondros Mütarekesi sonrasında, ayrışmış gibi görünmelerine rağmen aralarında sadece işlev ayrılığı bulunan eşraf, esnaf, asker, bürokrat, din görevlileri ve geniş halk kitlesi içinden bir kesim, -geleneksel düşüncenin de etkisiyle- Padişah ve İstanbul Hükümetinin yanında yer alırken, aynı grupların içindeki başka bir kesim ise Millî Mücadele'den yana olup etkin görevler üstlendiler. Milli Mücadelenin yanında yer alarak işgal ve esarete karşı çıkan Türk milleti, Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde birlik olmuş ve “Ya İstiklal Ya Ölüm” parolasıyla bağımsızlık mücadelesine girişmişti. Bu mücadele içerisinde, KütahyaEskişehir Savaşlarının sonunda geri çekilen Türk ordusunu takip eden Yunanlılar işgal bölgesini Haymana’ya kadar genişletmiş, özellikle Sakarya Savaşı’nda Haymana milletin kaderinin yazıldığı yer olmuştu. Milli Mücadelede milli liderin rüyasını gerçeğe dönüştüren, bozkırdaki diriliş Ankara şehri ise, bu dirilişe yön veren yerel liderlerden biri de Haymana müftüsü Ahmet Vehbi Efendi’dir. Haymana’da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurularak Ankara’nın yanında yer alındığında Cemiyet başkanı Müftü Ahmet Vehbi Efendi’dir. Şeyhülissam Dürri-zade Abdullah Efendi tarafından Anadolu’daki milli hareketi engellemek amacıyla verilen fetvaya karşı Anadolu halkının tek ses tek yürek olarak İstanbul’a karşı sesini duyurduğu, yerini açıkladığı Ankara fetvasında da Ankara Müftüsü Börekçizade Mehmet Rıfat Efendi yanında, Haymana Müftüsü Ahmet Vehbi Efendi’nin imzası vardır. İstanbul’da Sadarete, Meclisi Mebusan’a ve işgal kuvvetlerine çekilen protesto telgraflarında yine onun imzası vardır. Bu nedenle, çalışmamızda Milli Mücadele yıllarında Haymana’da önemli hizmetlerde bulunan din adamlarımızdan Haymana Müftüsü Ahmet Vehbi Efendi ve dönemde yaşanan olaylar bir bütün olarak ele alınacaktır.
Öz: After the armistice of Mudros, though seemed dissociated, a part of notables, tradesman, soldiers, bureaucrats, clergymen and a large mass of people having only functional distinction, with the influence of traditional view supported Sultan and Istanbul Government whereas another part in the same group supported the National struggle and took in charge. Turkish people, being a part of national struggle and rejecting captivity, united fort he lidership of Mustafa Kemal and began to struggle for their dependence with the motto of “either freedom or death”. During this struggle, Greece following the Turkish army that retreated at the end of Kütahya Eskişehir War widened the occupied region to Haymana and it was Haymana where the fate of the nation was determined. If it is Ankara where the dreams of national leaders’ dreams come true and city of revival, one of these local leaders that give direction to this revival is Müfti of Haymana Ahmet Vehbi Efendi. When countrywide resistance organization established in Haymana and supported Ankara, the head of the organization was Ahmet Vehbi Efendi. Shaykh al-islam Dürri-zade Abdullah Efendi gave a fetwa to block the national movement and it was Ahmet Vehbi Efendi, the müfti of Haymana, with the müfti of Ankara, Börekçizade Mehmet Rıfat Efendi, who gave a fetwa to unite against İstanbul. And again, his signature is seen on the telegram to protest to Sadarete, the first parlament and the force of enemy. That’ why in this study, one of the religious men giving important services during the years of National struggle Müfti of Haymana Ahmet Vehbi Efendi and events belonging to that term will be discussed as a whole.
Öz: After the armistice of Mudros, though seemed dissociated, a part of notables, tradesman, soldiers, bureaucrats, clergymen and a large mass of people having only functional distinction, with the influence of traditional view supported Sultan and Istanbul Government whereas another part in the same group supported the National struggle and took in charge. Turkish people, being a part of national struggle and rejecting captivity, united fort he lidership of Mustafa Kemal and began to struggle for their dependence with the motto of “either freedom or death”. During this struggle, Greece following the Turkish army that retreated at the end of Kütahya Eskişehir War widened the occupied region to Haymana and it was Haymana where the fate of the nation was determined. If it is Ankara where the dreams of national leaders’ dreams come true and city of revival, one of these local leaders that give direction to this revival is Müfti of Haymana Ahmet Vehbi Efendi. When countrywide resistance organization established in Haymana and supported Ankara, the head of the organization was Ahmet Vehbi Efendi. Shaykh al-islam Dürri-zade Abdullah Efendi gave a fetwa to block the national movement and it was Ahmet Vehbi Efendi, the müfti of Haymana, with the müfti of Ankara, Börekçizade Mehmet Rıfat Efendi, who gave a fetwa to unite against İstanbul. And again, his signature is seen on the telegram to protest to Sadarete, the first parlament and the force of enemy. That’ why in this study, one of the religious men giving important services during the years of National struggle Müfti of Haymana Ahmet Vehbi Efendi and events belonging to that term will be discussed as a whole.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
ATATÜRK YOLU DERGİSİ
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
64
Künye
TAŞDEMİR S (2019). MİLLÎ MÜCADELE’DE KUVVACI BİR MÜFTÜ:
HAYMANA MÜFTÜSÜ AHMET VEHBİ EFENDİ. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 0(64), 357 - 378.
