Türkiye'de yayılış gösteren Cirsium Mill. sect. Cirsium türleri üzerinde karşılaştırmalı morfolojik araştırmalar
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2010
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İnönü Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışma Türkiye'de yayılış gösteren Cirsium Mill. sect. Cirsium (Asteraceae) türlerinin karşılaştırmalı olarak morfolojik analizlerini içermektedir. Çalışma kapsamında 17 tür (22 takson) morfolojik olarak incelenmiştir. Türlerin ilgili kaynaklarda yer alan betimleri genişletilmiştir. Ayırt edici öneme sahip karakterlerin çizimleri yapılmıştır. Ayrıca türlerin ülkemizdeki yayılışlarını gösteren haritalar hazırlanmıştır. Türlerden 16'sı (21 takson) aken özellikleri bakımından morfolojik ve mikromorfolojik olarak incelenmiştir. Mikromorfolojik çalışmalar için taramalı elektron mikroskobu ile (SEM) farklı büyüklüklerde aken görüntüleri elde edilmiş ve üzerinde incelemeler yapılmıştır. Çalışılan Cirsium taksonları aken yüzey özelliklerine göre merdiven şeklinde, boyuna yollu, oluklu, boyuna yollu-çukurlu, çukurlu, ağsı-çukurlu, ağımsı ve çift ağımsı olmak üzere 8 Tip'e ayrılmıştır. Türlerin gövde yaprağı ve kapitulum yapılarının morfolojik ve mikromorfolojik özelliklerine dayalı sayısal bir çalışma yapılmış ve türlerin benzerlik ilişkilerini belirleyen fenogramlar elde edilmiştir. Sayısal çalışmalar için toplam 59 karakter (26 nitel, 33 nicel) değerlendirilmiştir. Bu karakterlerden 14'ü yaprak, 45'i ise kapitulumla ilgili özellikleri içermektedir. Ayrıca, Cirsium aggregatum Ledeb. (sect. Epitrachys), Picnomon acarna (L.) Cass. ve Silybum marianum (L.) Gaertn. türleri de dış grup olarak sayısal çalışmalara dahil edilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda aken makro ve mikro morfolojilerinin taksonlar arasında önemli bir ayırt edici karakter olduğu saptanmıştır. Elde edilen fenogramlara göre taksonlar genelde 5 grup altında toplanmıştır. C. rhizocephalum s.l., C. echinus, C. simplex subsp. armenum ve C. frickii diğer taksonlardan uzak olan kollarda, diğer taksonlar ise morfolojik olarak benzer oldukları taksonlarla yan yana yer almıştır. Tür altı taksonlar ise genellikle birbirine yakın kollarda dağılım göstermişlerdir. Morfometrik analizler UPGMA metodu ile yapılmıştır. Çalışılan örnekler Balıkesir Üniversitesi ve İnönü Üniversitesi (INU) herbaryumlarında saklanmaktadır.
This study includes comparative morphological analyzes of Cirsium Mill. sect. Cirsium (Asteraceae) species distributed in Turkey. 17 species (22 taxa) were morphologically examined within the scope of the study. Descriptions of the species in relevant literatures were improved. Distinctively important characters have been illustrated. Also, distribution maps of the species were given. Achene characteristics of 16 (21 taxa) species were morphologically and micromorphologically examined. Achene microphotographs in different sizes were obtained by scanning electron microscopy (SEM) and investigated for micromorphological studies. The taxa of Cirsium were divided into eight Types according to the achene surface characteristics: scalariform, ribbed, sulcate, scrobiculate-ribbed, scrobiculate, scrobiculate-reticulate, reticulate and bireticulate. A numerical study based on morphological and micromorphological characteristics of cauline leaves and capitula of the species were examined and the phenograms showing similarities of species were obtained. A total of 59 characters (26 qualitative and 33 quantitative) have been evaluated for numerical studies. Of these characters 14 were related with about leaves and 45 about capitula. In addition, Cirsium aggregatum Ledeb. (sect. Epitrachys DC.), Picnomon acarna (L.) Cass. and Silybum marianum (L.) Gaertn. were examined as the outer group in numerical studies. Following these studies, it was concluded that the macro and micromorphology of achenes are important distinguishing character between the taxa. According to the phenograms, the taxa are generally divided into five groups. C. rhizocephalum s.l., C. echinus, C. simplex subsp. armenum and C. frickii were arranged in apart branchs from the other taxa, the other taxa are adjoined with morphologically similar taxa. Subspecies and varieties are generally arranged in close branches. Morphometric analyzes were performed by UPGMA method. The voucher specimens were deposited in the Herbarium of Balıkesir University and the Herbarium of İnönü University (INU).
This study includes comparative morphological analyzes of Cirsium Mill. sect. Cirsium (Asteraceae) species distributed in Turkey. 17 species (22 taxa) were morphologically examined within the scope of the study. Descriptions of the species in relevant literatures were improved. Distinctively important characters have been illustrated. Also, distribution maps of the species were given. Achene characteristics of 16 (21 taxa) species were morphologically and micromorphologically examined. Achene microphotographs in different sizes were obtained by scanning electron microscopy (SEM) and investigated for micromorphological studies. The taxa of Cirsium were divided into eight Types according to the achene surface characteristics: scalariform, ribbed, sulcate, scrobiculate-ribbed, scrobiculate, scrobiculate-reticulate, reticulate and bireticulate. A numerical study based on morphological and micromorphological characteristics of cauline leaves and capitula of the species were examined and the phenograms showing similarities of species were obtained. A total of 59 characters (26 qualitative and 33 quantitative) have been evaluated for numerical studies. Of these characters 14 were related with about leaves and 45 about capitula. In addition, Cirsium aggregatum Ledeb. (sect. Epitrachys DC.), Picnomon acarna (L.) Cass. and Silybum marianum (L.) Gaertn. were examined as the outer group in numerical studies. Following these studies, it was concluded that the macro and micromorphology of achenes are important distinguishing character between the taxa. According to the phenograms, the taxa are generally divided into five groups. C. rhizocephalum s.l., C. echinus, C. simplex subsp. armenum and C. frickii were arranged in apart branchs from the other taxa, the other taxa are adjoined with morphologically similar taxa. Subspecies and varieties are generally arranged in close branches. Morphometric analyzes were performed by UPGMA method. The voucher specimens were deposited in the Herbarium of Balıkesir University and the Herbarium of İnönü University (INU).
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Aken mikromorfolojisi, Asteraceae, Cirsium, Sayısal analiz, Sect, Cirsium, Achene micromorphology, Numerical analyze
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Köstekci, S. (2010). Türkiye'de yayılış gösteren Cirsium Mill. sect. Cirsium türleri üzerinde karşılaştırmalı morfolojik araştırmalar. İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 1-142 ss.
