Okul yönetimine katılmada öğretmenler kurulunun etkililiği

Abstract

İnsanoğlu yaşam sürecinde hep daha eşitlikçi ve daha özgür olabilmek için mücadele etmiştir. Bu mücadelesinde, ereğine ulaşabilmek için çok değişik örgütlenme ve yönetim şekillerini oluşturmuştur. Demokrasi de insanoğlunun yaşamında ortaya koyduğu yönetim biçimlerinden birisi olmaktadır. Demokrasi, tarihsel süreçteki insanoğlunun bu mücadelesi sonucu kendi içerisinde değişik aşamalardan geçerek ve değişik boyutlarda gelişerek günümüze ulaşmıştır. Günümüz demokrasi anlayışı, siyasal, toplumsal ve örgütsel boyutlarda gelişerek ve katılımı sağlayıcı bir yapıda örgütlenerek, insanı, karar vermede günün yirmidört saati etkin kılmaktadır. Bu durum, hak ve özgürlüklerle donatılmış ve güvencelerle desteklenmiş günümüz insanını ortaya çıkarmıştır. Bir eğitim örgütü olan okulun da demokratik olabilmesi, kararlara katılımın sağlanması ile olanaklıdır. Öğretmenler kurulu bu açıdan eğitim örgütlerinde kararlara katılma organı olmaktadır. Nitekim, öğretmenler kurulu "okulun öğretmenleri, rehberlik hizmetleri, uzman ve yardımcılarıyla, usta öğreticilerden oluşan eğitim ve öğretim çalışmalarını planlayan en üst karar organıdır (M.E.B. 1987, s. 165) " şeklinde tanımlanmaktadır. Eğitim örgütlerinde yönetime katılma organı olan öğretmenler kurulu etkili midir? Bu kuruldan yönetici ve öğretmenlerin beklentileri nelerdir? sorusunun yanıtını alabilmek için Manisa - Akhisar ve Soma ilçelerinde ilkokul, ilköğretim okulu, lise ve meslek liselerinde görevli okul yöneticileri ve öğretmenlerine geçerliliği test edilmiş anket uygulandı. Anket sonucu elde edilen veriler analiz edildiğinde, yönetici ve öğretmenlerin genel olarak öğretmenler kurulu aracılığı ile yönetime katılma istemlerinin yüksek olduğu, buna karşın uygulamada pek etkili olmadığı sonucu elde edilmiştir. 76 Yönetici ve öğretmenlerin anketin ayrı ayrı her soru maddesi için öğretmenler kuruiunun etkililiği ile ilgili beklentilerini değeriendircliğimizde, öğrenci basansın ölçülmesi ve değerlendirilmesi konusundaki beklentileri düşük olurken genelde sistemin daha iyi işlemesine neden olabilecek, uygulamadan elde ettikleri sonuçlan öneriler biçiminde Bakanlığa sunma konusundaki beklentileri çok yüksek olmaktadır. Yine uygulamada yönetici ve öğretmenlerin öğretmenler kurulunu öğretmenlere ceza ve ödül verme konusunda bir komisyon oluşturmada pek etkili olmadığını düşünürlerken, kuruldaki tartışma ve konuşmaların tutanaklara geçirilmesini en etkili uygulama olarak görmektedirler. Yönetici ve öğretmenlerin uygulamada en etkili olduğunu ileriye sürdükleri bu durumun beş seçenekli bir araca göre aldığı ortalama 2.84 olmaktadır. Araştırmada öğretmenler kurulunun, etkililiğini- yönelim^ eğitim- uğretim ve çalışma koşulları boyutunda, ya?, cinsiyet, krdemr görev ve okul türü değişkenlerine göre yönetici ve öğretmenlerin beklentileri ve beklentilerinin gerçekleşme düzeyi araştırıldı. Boyutlar açısından en yüksek değeri hem beklenti, hem de gerçekleşme düzeyi açısından yönetim boyutu alırken, en düşük değeri çalışma koşulları boyutu almaktadır. Değişkenler açısından yönetici ve öğretmenlerin beklentileri ve beklentilerinin gerçekleşme düzeyine ilişkin görüşleri arasında görev ve okul türü değişkenlerinde farklılık gösterirken yaş, cinsiyet ve kıdem değişkenlerinde farklılık göstermemektedir. Bir eğitim örgütü olan okulda, yönetime katılma organı olan öğretmenler kurulu etkili olduğunda okulun eğitim ve öğretimi de etkili olmaktadır. Sonuçlar I.Okul yönetimine katılmada öğretmenler kurulunun etkililiği hakkında yönetici ve öğretmenlerin beklentileri yönetime katılma biçimindedir, öğretmenlerin beklentileri yöneticilerin beklentilerinden, yönetime katılma açısından, daha yüksektir. 2.0kul yönetimine katılmada öğretmenler kurulunun etkililiği hakkında yönetici ve öğretmenlerin beklentilerinin gerçekleşme düzeyine ilişkin görüşleri, yönetime katılmada öğretmenler kurulunun etkili olmadığı biçimindedir.